امروزه به مقوله هوش هیجانی توجه می شود، این توجه، بی دلیل نیست. هوش هیجانی به شدت روی بازده اشخاص اثر می‌گذارد و افزایش هوش هیجانی برای رقابت و بقا در فضای کار و زندگی بسیار حیاتی می باشد. از آنجایی که انسان معمولا بر اثر محرک های انسانی تصمیم گیری می‌کند می توان گفت که توانایی او برای درک و کنترل محیط اطراف می‌تواند باعث موفقیت در زندگی شخصی، اجتماعی و شغلی او شود.
هوش هیجانی تعریف و نشانه هایی دارد، اگر شما متوجه شوید که هوش هیجانی پایینی دارید با انجام راه ها و تمرین هایی مشخص ، می توانید آن را تقویت کنید. درواقع افزایش هوش هیجانی کار خیلی راحتی نیست.
هیجان چیست؟
علامت درونی که ما را از یکسری اتفاق مطلع می‌کند را هیجان گویند. هیجانات حاوی اطلاعات مهم مخصوصا درباره خود صاحب هیجان است، هیجانات درباره افکار ما اطلاع میدهد، افکار ما تولید کننده هیجان هستند. هر زمان دچار هیجان می‌شوید باید سراغ شناخت ریشه هیجان بروید که چه فکری پشت این هیجان است.
هوش هیجانی یا EQ یعنی چه ؟
هوش هیجانی یعنی توانایی درک کردن و مدیریت کردن برای رفتار خردمندانه در روابط انسانی یا به عبارت دیگر توانایی نظارت و پایش احساسات و هیجانات خود و دیگران، تفکیک و تشخیص آنها و استفاده از این اطلاعات به عنوان راهنمای تفکر و رفتار.
درواقع هوش هیجانی شامل شناخت و کنترل عواطف و هیجان های خود است و به عبارت دیگر، شخصی که هوش هیجانی بالایی دارد، مولفه های هوش هیجانی را به طور موفقیت آمیزی با یکدیگر تلفیق می‌کند.
انواع مولفه های هوش هیجانی عبارتند از :
مولفه مهارت های اجتماعی :
عبارت است از ارتباط با دیگران در موقعیت های مختلف اجتماعی و در اصل به معنای توانایی ادامه رابطه با توجه به احساسات افراد یا همان ظرفیت اجتماعی است. شامل توان تاثیرگذاری، رهبری، مدیریت تعارض ایجاد رابطه و کار گروهی می شود.
مولفه خودگردانی :
مهارتی است که به افراد کمک می کند تا احساسات خود را به صورت مناسب و جامعه پسندانه نشان دهند. به زبان دیگر به فرد در کنترل عصبانیت، ناراحتی و ترس کمک می‌کند. شامل خویشتن داری و قابل اعتماد بودن، وجدان سازگاری، انگیزه پیشرفت و ابتکار می شود.
مولفه خودآگاهی :
یک نوع توانایی فردی است برای درک احساسات و حالات خلقی. خودآگاهی به شخص کمک می کند تا همیشه بر افکار و احساسات خود نظر داشته و بنابراین در جهت درک آن ها به فرد کمک می کند. شامل خود ارزیابی، اعتماد به نفس می شود.
مولفه آگاهی اجتماعی :
آگاهی اجتماعی Social Awareness عبارت است از توانایی درک احساسات دیگران و استفاده از احساسات خود در جهت دستیابی به اهداف و این مولفه شامل همدلی، آگاهی سازمانی و انگیزه خدمت می شود.
چرا هوش هیجانی و افزایش آن مهم است؟
همانطور که می دانیم ، باهوش ترین افراد نیستند که در زندگی موفق ترین هستند. شما احتمالا افرادی را می شناسید که از نظر تحصیلی درخشان هستند و در عین حال از نظر اجتماعی در کار یا روابط شخصی خود ناتوان هستند. توانایی ذهنی یا ضریب هوشی شما (IQ) به تنهایی برای دستیابی به موفقیت در زندگی کافی نیست. ضریب هوشی شما می تواند به شما کمک کند وارد دانشگاه شوید ، اما این هوش هیجانی شما است که به شما کمک می کند استرس و احساسات را هنگام مواجه شدن با امتحانات نهایی خود مدیریت کنید. ضریب هوشی و هوش هیجانی به طور هم زمان وجود دارند و وقتی از یکدیگر تأثیر می گیرند بسیار موثر هستند.
مزایای افزایش هوش هیجانی :
هوش هیجانی، بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد زیرا بر رفتار و روابط ما تأثیر می گذارد.
وقت گذاشتن برای تأمل و بررسی اینکه چرا تصمیم می گیریم کاری را انجام دهیم که ما را قادر می سازد زندگی هایی را تعیین کنیم که با توجه به اهداف آگاهانه ما انجام می شود نه تنها شرایط، بلکه می تواند موفقیت ما را بسیار تحت تأثیر قرار دهد.
هوش هیجانی به ما کمک می کند روابط قوی تری برقرار کنیم ، در مدرسه و کار موفق شویم و اهداف شغلی و شخصی خود را بدست آوریم. همچنین می تواند به ما کمک کند تا با احساسات خود ارتباط برقرار کنیم ، قصد را به عمل تبدیل کرده و درباره آنچه بیشترین اهمیت را برای ما دارد آگاهانه تصمیم بگیریم.
هوش هیجانی به ما کمک می کند تا روابط خود را کنترل کنیم. این روز ها همه، افرادی را که می توانند احساسات خود را مدیریت کنند و بر آن کنترل دارند، بیشتر می پسندند و ترجیح می دهند موقعیت های شغلی سازمان خود را در اختیار این افراد قرار دهند.
هنگامی که هوش هیجانی خود را تقویت کنیم، در لحظه به کنترل افکار می پردازیم و علت حال بد خود را کشف می کنیم. همچنین درمی یابیم که چرا بدون دلیل از یک فرد یا یک رفتار خوشمان می آید یا بدمان می آید. از رفتارهایی که به مغز خزنده ما مربوط می شود دوری می کنیم و قبل از هر تصمیمی به منطق خود رجوع می کنیم.
موفقیت در زندگی با همسر و خانواده مان در گروی افزایش هوش هیجانی است. وقتی ما بتوانیم در لحظه احساسات خود را کنترل کنیم و بهترین رفتار خود را بروز دهیم قطعا روابط مفید تری با اطرافیانمان نیز خواهیم داشت.
منظور از کنترل هیجانات چیست ؟
کنترل هیجانی یا عاطفی، قابلیت مدیریت کردن هیجانات آزار دهنده و موثر ماندن در هر موقعیت است، حتی در موقعیت های پراسترس. توجه کنید که از واژه «مدیریت» استفاده کرده ایم که با سرکوب هیجانات متفاوت است. کنترل کردن هیجانات امری ضروری برای همه می باشد چرا که ما به احساسات مثبت نیاز داریم، این احساسات هستند که به زندگی ما غنا می بخشند.
نشانه افراد با هوش هیجانی بالا :
افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند، بخوبی با دیگران ارتباط برقرار می کنند و هنر گوش دادن فعال و همدلی را بخوبی می دانند. این افراد توانایی تحلیل و فهم هیجانات خود و اطرافیان را دارند و میدانند عواطف و رفتارهای ما حامل چه پیام هایی است. آنها دارای عزت نفس بالایی هستند و با رفتارهای خود پیام شفافی به دیگران می دهند تا از سوء برداشت ها جلوگیری شود. از دیگر نشانه های افراد با هوش هیجانی بالا میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- کنجکاو بودن
- رهبر بودن
- با حوصله کمک کردن به دیگران و همدل بودن
- داشتن توانایی مدیریت احساسات و هیجانات
- داشتن توانایی نه گفتن
- انگیزه داشتن
نشانه افراد با هوش هیجانی پایین :
- نداشتن مهارت کنترل هیجانات
- نداشتن روحیه انتقاد پذیری
- مقصر دانستن دیگران در اشتباهات
- نداشتن مهارت دفاع از خود
- زود قضاوت کردن
- نگران بودن مداوم
- زود رنج بودن
- مستعد بودن در انفجار ناگهانی احساسات
راه های افزایش هوش هیجانی :
هوش هیجانی یک مهارت اکتسابی است. پس اگر شما از آن برخوردار نیستید اصلا اشکال ندارد. شما به آسانی می توانید به تقویت هوش هیجانی خود بپردازید. همان که تصمیم به آموختن آن گرفته اید خود قدم بزرگی در راستای توسعه شخصیت شماست. ما به شما راهکار های گوناگون برای رسیدن به درجه بالایی از هوش هیجانی را ارائه خواهیم داد.
گوش دادن به دیگران را یاد بگیرید :
یکی از مولفه های رشد هوش هیجانی این است که یاد بگیریم به جای عجله کردن، یا گرفتن تصمیمی غیرقابل تغییر و عمل بر اساس آن، به پیام‌ها‌ی کلامی و غیرکلامی به روشی کارآمد توجه کنیم. باید بیاموزید که به پیام‌ها‌ی غیرکلامی برای مثال به حرکات، حالت بدن و علامت‌ها‌ی بدنی مرتبط با هر یک از احساسات (شادی، غم، بی‌حوصلگی و…) توجه کنید. مهم‌تر از اینها تمرین کنید که با فروتنی به دیگران گوش فرا دهید.
فروتنی می‌تواند خصوصیت فوق العاده ای باشد. فروتنی این معنی را نمی‌دهد که به خودتان اعتماد نداشته یا حرفی برای گفتن ندارید. این خصوصیت به شما کمک می‌کند تا به صحبت دیگران در سکوت و با اعتماد به نفس گوش فرا دهید. فروتن بودنِ شما به دیگران فرصت صحبت کردن و شنیده شدن میدهد، در این حالت به جای جلب کردن توجه دیگران، روی آنها تمرکز می‌کنید تا از آنها بیاموزید.
آسان گرفتن را یاد بگیرید :
گاهی اوقات به این دلیل که برای مدتی طولانی به خود استراحت نداده ایم و احساسات خود را بررسی نکرده ایم، دچار انفجار احساسی می‌شویم. به خود استراحت بدهید، مدیتیشن یا یوگا کار کنید یا حتی به مطالعه بپردازید. فاصله گرفتن از دشواری ها معجزه می‌کند. بنابراین دفعه بعد که واکنش احساسی نسبت به چیزی دارید، سعی کنید قبل از اقدام کردن کمی توقف و فکر کنید.
مثبت فکر کردن و انرژی مثبت دادن را بیشتر تمرین کنید :
شما میتوانید منبعی سرشار از انرژی مثبت و الهام بخش برای اطرافیان خود باشید. وقتی در جمعی قرار دارید یا دیگران با خوشرویی و لبخند صحبت کنید. این می‌تواند به اطرافیانتان نشان دهد که شما کنترل دقیقی بر احساسات خود دارید و قادرید هیجاناتتان را کنترل کنید. معمولاً دیگران افرادی با این مشخصات را بیشتر دوست دارند. بیشتر به آنها اعتماد می‌کند و علاوه بر این بیشتر به آن ها احترام می گذارند.
مثبت اندیشی و انرژی مثبت داشتن علاوه بر اینکه و در اطرافیان شما تاثیرگذار است، می تواند تاثیر بسیار خوبی در زندگی شخصی خود شما نیز داشته باشد. مثبت اندیشی یک عامل مهم در تقویت هوش هیجانی است. ذهن شما را آرام کند، امید به زندگی شما را افزایش دهد و همین عوامل می‌تواند سبب موفقیت و رشد فردی و اجتماعی شما شوند.
برای در لحظه زندگی کردن و دور کردن افکارهای منفی از خود، استفاده از دوره روانشناسی ذهن آگاهی را به شما پیشنهاد میکنیم.
همدل بودن را تمرین کنید :
مهارت همدلی با دیگران یکی از فاکتورهای اصلی در بالا بردن هوش هیجانی محسوب می‌شود. برای همدلی کردن با دیگرن باید بر احساسات آن ها متمرکز شوید و گاهی خود را جای دیگران بگذارید و خودتان را در موقعیت و جایگاه آن ها تصور کنید تا ببینید که اگر در آن موقعیت بودید چه احساسی داشتید. این تمرین حتی اگر لحظاتی در روز را شامل شود باز هم در طولانی مدت می تواند مهارت همدلی شما را افزایش بدهد.
وابستگی را از خود دور کنید :
هیچکس تمایل ندارد با یک فرد ضعیف و وابسته ارتباط برقرار کند، بنابراین به رفتارهای خود توجه کنید. در چه مواقعی احتیاج دارید تا اطرافیان به شما کمک کنند؟ اگر حمایت همسر خود را نداشته باشید، به چه مشکلاتی بر می خورید؟ در این شرایط به توانمندی های خود توجه کنید و از جایگاه یک فرد وابسته و ضعیف خارج شوید. بیاد داشته باشید زمانی که در ذهن خود، تصویری از یک فرد قدرتمند و مستقل بسازید، ضمیر ناخودآگاه شما تلاش خواهد کرد چنین هویتی را برای شما ایجاد کند. این هویت بر اثر تمرین و تکرار و افزایش اعتماد به نفس حاصل می شود.
اتفاقات و خاطرات روزانه خود را بنویسید :
یکی از روش های عالی برای شناخت خود و افزایش هوش هیجانی، این است که خاطرات روزانه خود را بنویسید و نگه دارید. ابتدا با نوشتن اتفاقاتی که در طول روز برای شما رخ‌داده، احساسی که نسبت به آنها داشتید و اینکه چگونه با آنها کنار آمده‌اید، شروع کنید. جمع آوری این نوشته‌ها باعث می‌شود نسبت به کارهایی که انجام می‌دهید آگاهی بیش‌تری پیدا کنید و دلیل اصلی مشکلات خود را بیابید. به صورت مرتب نوشته های خود را بررسی کنید و نکات مهم آن را مشخص کنید. درخصوص نوشتن اتفاقات و خاطرات روزانه میتوانید از دوره روانشناسی نوشتن روزانه استفاده کنید.
انعطاف پذیر بودن را تمرین کنید :
سختگیری بیش از حد و تعصب بر روی افکار و باورهای خود، شما را به فردی غیر منعطف و منزوی تبدیل می کند. اگر می خواهید هوش هیجانی خود را افزایش دهید، کمی انعطاف از خود نشان دهید و از دیگران بخواهید تا پیشنهادات خود را برای رفع مشکل ابراز کنند. همچنین باید نظرات خود را بدور از هرگونه تحکم و دیکتاتوری اعلام کنید.
در نهایت اگر تصمیم دارید درخصوص هوش هیجانی و راه های افزایش آن بیشتر بدانید استفاده از دوره آنلاین روانشناسی هوش هیجانی را به شما توصیه میکنیم، کافیست برروی لینک کلیک کنید.
به ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید:
