اضطراب یک احساس عادی است. در واقع راه و روشی است که مغز شما برای واکنش به استرس و هشدار از خطر احتمالی، پیش میگیرد. هر کس هر از گاهی احساس اضطراب میکند. اشکالی ندارد اگر با فواصل زیاد و گاه گاه، اضطراب را تجربه کنیم. اما اگر این فواصل کم شوند، ممکن است نشانه این باشد که ما دچار اختلال اضطرابی شده ایم. اختلالات اضطرابی متفاوتند. آنها شامل گروهی از بیماری های روانی هستند که باعث اضطراب و ترس دائمی و طاقت فرسا می شوند. اضطراب بیش از حد می تواند شما را از کار، مدرسه، جمع های خانوادگی و سایر موقعیت های اجتماعی که ممکن است علائم شما را حادتر کنند، دور نگه دارد. در این مقاله به بررسی انواع اضطراب و روش های مدیریت اضطراب میپردازیم.
انواع اضطراب چیست؟
انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد:
-
اختلال اضطراب فراگیر
در این نوع اضطراب، فرد بدون هیچ دلیلی، نگرانی و تنشی غیر واقعی و بیش از حد را احساس می کند.
-
اختلال هراس
در این نوع اضطراب، احساس ترس ناگهانی و شدیدی به فرد وارد میشود که میتواند منجر به حمله وحشت (پنیک اتک) گردد. در طی حمله وحشت فرد ممکن است دچار تعریق، درد قفسه سینه و افزایش تپش قلب شود. همچنین گاهی ممکن است احساس کند که دارد خفه می شود یا دچار حمله قلبی شده است.
-
اختلال اضطراب اجتماعی
آن را فوبیای اجتماعی نیز مینامند و زمانی رخ میدهد که فرد احساس نگرانی شدید و خودآگاهی نسبت به موقعیت های اجتماعی روزمره دارد. این افراد با وسواس نگران این هستند که دیگران در مورد آنها چه قضاوتی میکنند یا آن ها مورد تمسخر قرار میدهند.
-
فوبیای خاص
در این نوع از اضطراب فرد احساس ترس شدیدی نسبت به یک شی یا موقعیت خاص مانند ارتفاع یا پرواز دارد. این ترس بسیار فراتر از حد معمول است و ممکن است باعث شود شخص از موقعیتهای معمولی زندگی دوری کند.
-
آگورافوبیا
یک از انواع اضطراب است که فرد ترس شدیدی از قرار گرفتن در مکانی دارد که فرار کردن از آن یا کمک گرفتن در صورت بروز شرایط اضطراری، سخت به نظر می رسد. به عنوان مثال، ممکن است در هواپیما، قطار و مترو وحشت کرده و احساس اضطراب کند.
-
اضطراب جدایی
کودکان تنها کسانی نیستند که هنگام عزیمت یکی از عزیزانشان احساس ترس یا اضطراب می کنند. هر کسی می تواند به اختلال اضطراب جدایی مبتلا شود. در اضطراب جدایی فرد در صورت ندیدن و جدایی از یکی از نزدیکانش احساس اضطراب و ترس میکند. آن ها معمولا فکر می کنند که اتفاق بدی برای فرد مورد نظرشان افتاده است.
-
لالی انتخابی
نوعی اضطراب اجتماعی است که در آن بچه های کوچک که به طور معمول با خانواده خود صحبت می کنند، در محیط های اجتماعی مثل مدرسه از صحبت خودداری میکنند.
-
اضطراب موقعیتی
نوع خاصی از اضطراب است که در موقعیت های ناشناخته یا اتفاقاتی رخ می دهد که ما را چنان عصبی می کنند که توانایی خود را برای حفظ آرامش از دست می دهیم. این نوع اضطراب بسیار رایج است، یک نمونه بارز آن در زمان سخنرانی در جمع دیده میشود.
-
اختلال اضطراب پس از سانحه
سندرمی است که پس از مشاهده، تجربهٔ مستقیم یک تراما روی می دهد. می تواند به مشکلات جدی و در مواردی حتی خودکشی منجر شود.
علائم اختلالات اضطراب چیست؟
علامت اصلی اختلالات اضطرابی ترس یا نگرانی بیش از حد است. اختلالات اضطرابی همچنین می توانند نفس کشیدن، خوابیدن، بیحرکت ماندن و تمرکز را سخت کنند. انواع اضطراب ها نشانه ها و علایم خاص خود را دارند.
علائم رایج اضطراب عبارتند از:
- وحشت، ترس و ناراحتی
- مشکلات خواب
- عدم توانایی در حفظ آرامش
- دست یا پای سرد، عرق کرده، بی حسی یا گزگز
- تنگی نفس
- تنفس سریعتر از حالت طبیعی
- تپش قلب
- دهان خشک
- حالت تهوع
- عضلات منقبض
- سرگیجه
- فکر کردن مدام به یک مشکل و عدم توانایی در جلوگیری از آن (نشخوار فکری)
- عدم توانایی در تمرکز
- اجتناب از اشیا و مکان های ترسناک به طرز شدید و وسواس گونه
برخی از انواع دلایل اختلال اضطراب
محققان دقیقاً نمی دانند چه چیزی اختلالات اضطرابی را ایجاد می کند. معمولا دلایل مختلفی وجود دارد که در کنار یکدیگر باعث ایجاد اضطراب در یک شخص و عدم اضطراب در دیگری میشود.
علل انواع اضطراب
برخی از دلایل اختلالات اضطرابی عبارتند از:
ژنتیک. یکی از علتهای انواع اضطراب میتواند به ژنتیک خانوادگی برگردد.
بیوشیمی مغز. برخی تحقیقات نشان می دهد دلیل بروز انواع اضطراب ممکن است به مدارهای معیوب مغز مرتبط باشد که ترس و احساسات را کنترل می کنند.
استرس محیطی. شامل رویدادهای استرس زایی میشود که فرد در زندگی اش تجربه کرده است. وقایع زندگی که اغلب به اختلالات اضطرابی مرتبط هستند شامل مورد سوء استفاده و بی توجهی قرار گرفتن، مرگ یکی از عزیزان یا مورد حمله قرارگرفتن یا دیدن خشونت است.
ترک یا سو مصرف مواد مخدر. فرد ممکن است برای از بین بردن علايم اضطراب به مصرف داروهای مخدر روی آورد. اختلال اضطراب اغلب همراه با مصرف الکل و مواد است.
شرایط پزشکی. برخی از بیماری های قلب، ریه و تیروئید می توانند علائمی شبیه انواع اضطراب ایجاد کنند یا علائم اضطراب را بدتر کنند.
عوامل پرریسک (در زمینه اضطراب) :
برخی شرایط وجود دارند که احتمال ابتلای فرد به انواع اختلال اضطرابی را بیشتر می کنند. به این موارد عوامل پرریسک (در زمینه اضطراب) گفته می شود. برخی از این عوامل پرریسک (در زمینه اضطراب) را نمی توان تغییر داد، اما برخی دیگر هم قابل تغییرند.
عوامل پرریسک (در زمینه اضطراب) برای انواع اضطراب عبارتند از:
-
سابقه اختلالات روانی
داشتن یک اختلال روانی دیگر، مانند افسردگی، خطر ابتلا به انواع اضطراب را افزایش می دهد.
-
سوء استفاده جنسی در دوران کودکی
قرار گرفتن در معرض سوء استفاده عاطفی، جسمی و جنسی در دوران کودکی با اختلالات اضطرابی در سال های جوانی و بزرگسالی ارتباط دارد.
-
ضربه روحی یا تراما
از سر گذراندن یک ضربه روحی، خطر ابتلا به اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) را افزایش می دهد که می تواند باعث حملات وحشت شود.
-
وقایع منفی زندگی
حوادث استرس زا یا منفی زندگی، مانند از دست دادن پدر و مادر در اوایل کودکی، خطر ابتلا به اختلال اضطراب را افزایش می دهند.
-
بیماری شدید یا مزمن
نگرانی مداوم در مورد سلامتی خود یا یکی از عزیزان خود، یا مراقبت از فردی که بیمار است، میتواند باعث بروز علايم اضطراب شود.
-
سوء مصرف مواد
استفاده از الکل و داروهای غیرقانونی احتمال ابتلا به انواع اضطراب را بیشتر می کند. برخی افراد نیز از این مواد برای پنهان کردن یا تسکین علائم اضطراب استفاده می کنند.
-
خجالتی بودن در کودکی
کمرویی و کناره گیری از افراد و مکان های ناآشنا در دوران کودکی با اضطراب اجتماعی در نوجوانی و بزرگسالی ارتباط دارد.
-
عزت نفس پایین
احساس حقارت نفس، بی ارزشی و ناکافی بودن می تواند منجر به اشکال مختلف اضطراب شود.
برای آشنایی با راه های افزایش عزت نفس خود میتوانید در دوره غیرحضوری عزت نفس ما شرکت کنید.
تشخیص انواع اختلال اضطراب چگونه صورت میگیرد؟
در صورتی که احساس می کنید اضطراب کنترل نشده، شدید یا تکراری دارید، حتمن به پزشک تان مراجعه کنید و علائم خود را به ایشان توضیح دهید. اگر پزشک دلایل جسمی برای مشکل شما پیدا نکند، احتمالا شما را به یک روانپزشک یا روانشناس ارجاع میدهد.
روانپزشک یا روانشناس، علائم اضطراب و شدت آنها را در شما بررسی می کند و در نهایت یک یا چند روش مدیریت اضطراب به شما پیشنهاد داده و یا درمان آن را توسط دارو برای شما تجویز می کند.
حال چطور خودمان اضطراب مان را مدیریت کنیم؟
این نکات ممکن است به شما در در کنترل یا کاهش اضطراب کمک کنند:
درباره اضطراب خود بیاموزید
هرچه بیشتر درباره اضطراب بدانید، آمادگی بیشتری برای روبرویی با آن، کنترل آن در حین وقوع و عبور موفقیت آمیزتر و سریعتر از این احساس پیدا خواهید کرد.
به درمان پایبند باشید
توقف ناگهانی داروهای پزشکی میتواند عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند و حتی می تواند موجب بازگشت دوباره اضطراب در شما شود.
حذف غذاها و نوشیدنی های کافئیندار
مصرف قهوه، چای، نوشابه، نوشیدنی های انرژی زا و شکلات را کاهش دهید. کافئین یک داروی تغییر دهنده خلق و خو است و ممکن است علائم اختلالات اضطرابی را بدتر کند.
از الکل و داروهای خیابانی استفاده نکنید
سو مصرف مواد، خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی را افزایش میدهد.
غذای سالم بخورید و ورزش کنید
تمرینات هوازی سریع مانند دویدن و دوچرخه سواری به آزادسازی مواد شیمیایی مغزی کمک می کند که استرس را کاهش می دهند و بهبود می بخشند.
خوب بخوابید
مشکلات خواب و انواع اختلالات اضطرابی اغلب شانه به شانه هم حرکت میکنند. استراحت کامل را در اولویت قرار دهید. روتین آرامش بخشی برای خواب خود داشته باشید. اگر با رعایت این موارد، همچنان در خوابیدن مشکل داشتید، با یک متخصص صحبت کنید. با مشکل خواب دست و پنجه نرم میکنید با پزشک خود صحبت کنید.
آرامش یادگرفتنی است
مدیریت استرس بخش مهمی از برنامه درمان اختلالات اضطرابی شماست. مواردی مانند مدیتیشن یا ذهن آگاهی می تواند به شما کمک کند تا بعد از یک روز پرفشار خودتان را رها کنید.
دوره غیر حضوری ذهن آگاهی به شما در کاهش اضطراب کمک میکند.
افکارتان را بنویسید
نوشتن افکارتان قبل از پایان روز می تواند به آرامش شما کمک کند تا تمام شب را با افکار اضطراب آور کلنجار نروید.
برای رهایی از اضطراب های روزانه در دوره نوشتن روزانه شرکت کنید.
مدیریت افکار منفی
فکر کردن به افکار مثبت جای افکار نگران کننده، میتواند به کاهش اضطراب کمک کند. اگر از نوع خاصی از اضطراب رنج میبرید، این روش میتواند چالش بزرگی برایتان باشد.
کمک بگیرید
برای بعضی افراد گفتگو با کسانی که تجربه های مشابهی دارند مفید است. نگرانی ها و دستاوردهای خود را به اشتراک بگذارید تا از حمایت جمعی برخوردار شوید.
قبل از استفاده از داروهای بدون نسخه یا داروهای گیاهی با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. بسیاری از آن دارو ها حاوی مواد شیمیایی هستند که می توانند علائم اضطراب را بدتر کنند.
به ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید: