فرزند پروری و سبک‌های آن در گذشته چندان مورد توجه خانواده‌ها نبود. اما در سال‌های اخیر و با بالا رفتن دانش والدین، متوجه اهمیت سبک های فرزند پروری و تاثیر آن بر زندگی فرزندان خود شده‌اند. در نتیجه به دنبال انتخاب یک سبک درست برای تربیت فرزندان خود هستند. ما در این مطلب به بررسی سبک های فرزند پروری پرداخته و آن را شرح می‌دهیم.
انواع سبک های فرزند پروری
مفهوم سبک های فرزند پروری برای اولین بار توسط دایان بامریند برای توضیح تفاوت‌ها در شیوه تلاش والدین برای کنترل و اجتماعی کردن فرزندانشان معرفی شد. آیا والدین محبت زیادی نشان می‌دهند یا از خود دور می‌مانند؟ آیا آنها انتظار اطاعت کورکورانه را دارند یا کودکان را تشویق به سؤال کردن می‌کنند؟ آیا آنها محدودیت‌ها را اعمال می‌کنند یا به بچه‌ها اجازه می‌دهند هر طور که می‌خواهند رفتار کنند؟ سبک فرزند پروری شما می تواند بر همه چیز تأثیر بگذارد، از عزت نفس و سلامت جسمانی فرزندتان گرفته تا نحوه ارتباط آنها با دیگران. مهم است که اطمینان حاصل کنید که سبک فرزندپروری شما از رشد و توسعه سالم حمایت می‌کند، زیرا نحوه تعامل شما با فرزندتان و نحوه نظم دادن به او، بر او تا پایان عمر تأثیر می‌گذارد. محققان چهار نوع اصلی از سبک های فرزندپروری را شناسایی کرده اند:
- اقتدارگرا
- مستبدانه
- سهل گیرانه
- طرد کننده
هر سبکی رویکرد متفاوتی برای تربیت کودکان دارد، مزایا و معایب متفاوتی را ارائه می‌کند و می‌تواند با تعدادی ویژگی متفاوت شناسایی شود. مردم اغلب می‌خواهند بدانند که از کدام سبک فرزندپروری استفاده می‌کنند و کدامیک بهترین است. حقیقت این است که هیچ راه درستی برای والدین وجود ندارد، اما شیوه کلی فرزندپروری که اکثر کارشناسان، از جمله آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کنند، رویکردی اقتدارگرا است.
درباره چهار سبک اصلی فرزندپروری، چرایی اهمیت آنها، و نحوه تشخیص اینکه با کدام یک از آنها والدین بهتری هستید بیشتر بیاموزید.
· اقتدارگرا
در سبک اقتدارگرا والدین بر مبنای منطق و رفتارهای عاطفی فرزندان خود را تربیت می‌کنند. در این سبک از فرزند پروری فرزندان می‌توانند به والدین خود نه بگویند و یا از آنها انتقاد کنند. همچنین در این سبک فرزند پروری والدین اقتدار داشته و چهارچوب‌هایی را برای فرزندان خود قرار می‌دهند و آنها نمی‌توانند پا از چارچوب‌های تعریف شده فراتر بگذارند. در واقع این سبک چیزی ما بین سبک مستبدانه و سهل انگارانه است. والدین قئانین وضع می‌کنند و به تنبیهات در نظر گرفته شده در صورت عدم رعایت قوانین پایبند هستند. احساس کودک برای والدین بسیار مهم است و به آن در هر زمانی اهمیت می‌دهند. والدین مقتدر بیشتر از پاداش و تشویق برای ترغیب فرزندان به رعایت قوانین کمک می‌کنند تا تنبیه. این والدین با خصیصه‌هایی مانند: دارای قوانین مشخص و واضح، رفتار متناسب با سن کودک، مراقب و حامی بودن و مواردی از این دست شناخته می‌شوند.
· مستبدانه
والدین پیرو سبک فرزند پروری مستبدانه تنها به دنبال اطلاعت کور کورانه فرزند از خود بوده و عموما سلطه گرا هستند. در خانه والدین مستبد، انضباط بسیار اهمیت دارد و قوانین به شکلی سخت گیرانه و بدون انعطاف انجام می‌شود. این والدین هیچ توجهی به احساسات و عواطف کودکان ندارند. در این سبک کودکان حق اعتراض ندارد و در جواب چرایی سوالات تنها یک پاسخ ارائه می‌دهند و آن هم این است که “چون من می‌گویم”. والدین مستبد هیچ گونه حقی برای فرزندان خود در تصمصیم گیری و وضع قوانین قائل نبوده و تنها پاسخی که از فرزندان خو می‌پذیرند، بله و چشم است. این والدین با خصیصه‌هایی مانند: قوانین انضباطی سخت گبرانه و خشک، محبت عاطفی کم، عدم توضیح قوانین و… شناخته می‌شوند.
· سهل گیرانه
این والدین هیچ محدویتی برای فرزند خود قائل نبوده و کودک آزاد است تا هر کاری دلش می‌خواهد انجام دهد. در این سبک فرزند پروری والدین هیچ قواننی برای کودک وضع نکرده و اصولا کودکان هستند که برای والدین خود قوانین وضع می‌کنند. والدین سهل گیر محبت زیادی به کودکان خود می‌کنند و برای اشتباهات و مشکلات آنها هیچ راه حلی ارائه نمی‌دهند. کودکان این والدین هیج موقع تبعات رفتار اشتباه خود را درک نمی‌کنند. این والدین با خصیصه‌هایی مانند: عدم وجود قوانین، بسیار مراقبت کننده، تصمیم گیری با کودکان و… شناخته می‌شوند.
· طرد کننده
یکی از بدترین سبک‌های فرزند پروری سبک طرد کننده است. در این سبک والدین کودکان را طرد کرده و هیچ گونه محبیت عاطفی به فرزندان خود نمی‌کنند. این والدین هیچ کاری با کودک خود نداشته و همچنین از وضعیت کودک اطلاعای ندارند. این والدین کودک را به حال خود رها می‌کند تا بزرگ شود. در این سبک هیچ روش تربیتی مشخصی وجود ندارد و کودک خود به عنوان یک والد برای خود عمل می‌کند. . این والدین با خصیصه‌هایی مانند: ارتباط بسیار محدود با کودکان، عدم رابطه با کودک، عدم توجه به نیازهای عاطفی و جسمی کودک و… شناخته می‌شوند.
جمع بندی
آنچه که در این مطلب به بررسی آن پرداختیم، سبک‌های متداول فرزند پروری است. سبک های فرزند پروری به چهار دسته سهل گیرانه، سخت گیرانه، مقتدر و طرد کننده تقسیم می‌شود که شیوه مقتدرانه بهترین سبک فرزد پروری است.
سلام استاد عزیز، ممنونم از توضیح مطالب و اشاره به نکته های مفید و کاربردی.
سپاس گزارم.