احساس شرم یکی از سخت‌ترین حس‌هایی است که نمی‌توان به سادگی درموردش صحبت کرد. شرمساری به دلیل نزدیک بودن به احساس بی‌ارزشی در طرحواره تله بی ارزشی قرار می‌گیرد. کار سختی است که تشخیص دهیم چیزی که از آن رنج می‌بریم درواقع احساس شرم است. بنابراین سوال اینجاست که شرمساری چیست؟ و چطور با احساس شرم کنار بیاییم؟
شما همچنین می‌توانید از دوره تله بی ارزشی و شکست توسط خانم دکتر ویدا فلاح دیدن کنید.
احساس شرم و یا شرمندگی عموما با خجالت یا احساس گناه اشتباه گرفته می‌شود. خجالت زمانی به وجود می‌آید که دیگران ما را آن طور که خودمان میخواهیم، نمی‌بینند. معمولا احساس خجالت زیاد دوام نمی‌آورد و مقطعی است. احساس گناه زمانی به وجود می‌آید که حس کنیم چارچوب‌های اخلاقی خود یا جامعه خود را شکسته‌ایم. احساس گناه گرچه ممکن است مدت زیادی با ما باشد، اما جبران اشتباه و اعتراف به آن معمولا کمک می‌کند حالمان بهتر شود.
شرمساری یا احساس شرم چیست؟
اما احساس شرم می‌تواند یک عمر با ما همراه باشد. شرمساری لزوما با یک اتفاق واحد رخ نمی‌دهد، بلکه مجموعه‌ای از اتفاقات و زخم‌های روحی و روانی است که به ارزش شخصی ما لطمه وارد می‌کند.
وقتی خطایی از ما سر می‌زند احساس گناه می‌کنیم، یا اشتباهی کوچک در جمع باعث احساس تحقیر و خجالت ما می‌شود. اما زمانی که فکر می‌کنیم اشتباه هستیم، احساس شرم به سراغ ما آمده‌است. زمانی‌که در مقابل احساس شرم، حس ناتوانی کنیم و نتوانیم تغییری در آن پدید آوریم این حس چند برابر می‌شود. نکته‌ای که نباید فراموش کنید این است: شرم به دلیل ارتباط مستقیمی که با سایر احساسات دارد، می‌تواند در ذهن ما حل‌نشدنی و غیرقابل تغییر جلوه کند. مثلا ممکن است حتی زمانی که خوشحالیم و احساس خوبی داریم، احساس شرم کنیم؛ ژیرا فکر می‌کنیم که لیاقت این شادی را نداریم.
ریشه‌یابی احساس شرم
احساس شرم، اغلب ریشه در کودکی دارد. از آنجایی که کودکان نمی‌توانند احساسات خود را از تصویر شخصی خود جدا کنند، وقتی احساس بدی را تجربه می‌کنند و والدین احساسشان را بی‌دلیل می‌خوانند کودکان به این نتیجه می‌رسند که بدی از خودشان است.
احساس شرم همچنین می‌تواند در طول زندگی ایجاد شود. اکنون که رسانه‌های اجتماعی در زندگی همه ما حضور دارند، مقایسه خود با دیگران به کار ساده‌ای تبدیل شده است. دیدن موفقیت و شادی دیگران، در حالی که خودمان از هیچکدام از این احساسات برخوردار نیستیم، می‌تواند در ما ایجاد حس شرم کند. اما هرچیزی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم فاصله زیادی با واقعیت دارد. پس شاید دوری از شبکه‌های اجتماعی یا افرادی که این حس را به شما می‌دهند برای شروع قدم مثبت خوبی باشد.
شاید متداول‌ترین سوالی که هنگامی که یکدیگر را می‌بینیم می‌پرسیم این است که: چه کار می‌کنی؟ ازدواج کردی؟ کی بچه‌دار می‌شید؟معمولا در پاسخ به این سوالات ترس از قضاوت‌شدن توسط دیگران را داریم. همین موضوع باعث می‌شود بابت چیزی که برایمان مهم نیست خودمان را هم قضاوت کنیم.
اما آیا می‌شود خودمان را قضاوت نکنیم؟ یک مهمانی خانوادگی را در نظر بگیرید که همه در حال صحبت کردن پیرامون موضوعات مختلف هستند. وقتی عموی شما در مورد کارتان می‌پرسد و شما می‌گویید که در حال حاضر بیکار هستید، متوجه تغییر حالت چهره او می‌شوید. ممکن است اینجا احساس شرم به شما دست دهد، چون توسط شخص دیگری قضاوت شده‌اید. یا زمانی‌که به دوستتان می‌گویید هنوز مجردید، دوستتان بلافاصله به شما توصیه می‌کند باید کمی بیشتر به خودتان برسید!
اما آیا واقعا اهمیت دارد دیگران چه فکری راجع به ما می‌کنند؟ خیر. اهمیتی ندارد. مهم نیست دیگران در مورد شما چه می‌گویند چرا که آن‌ها در زندگی شما حضور ندارند. تنها کسی که باید به نظرش اهمیت دهید خودتان هستید.
افرادی که احساس شرم می‌کنند، ممکن است در برابر انتقاد‌های دیگران در مورد خودشان واکنش دفاعی و یا خشم‌آلود داشته باشند. کوچکترین اظهارنظری در مورد این افراد ممکن است ناراحتی آن‌ها را برانگیزد. افراد شرمسار معمولا عزت نفس پایینی دارند و به سوی تنهایی و ایزوله بودن کشیده می‌شوند.
برای درمان احساس شرم در قدم اول پیش خود اعتراف کنید که این احساس را دارید. سعی کنید آن را بررسی و ریشه‌یابی کنید. بفهمید که این احساس از کجا نشات می‌گیرد. با یک فرد قابل اعتماد در مورد این حس صحبت کنید تا دید بهتری نسبت به شرایط خود پیدا کنید. وقتی این شرایط را از دید شخص دیگری می‌بینید، متوجه قابل حل بودن مساله می‌شوید و این کمک بزرگی است.
هیچوقت برای اینکه خودتان را دوست داشته باشید و خودتان را ببخشید، دیر نیست.
دوره عزت نفس
دوره مدیریت اضطراب
دوره ذهن آگاهی
دوره اصول تغییر
دوره شخصیت سالم
به ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید:
