فرزندپروری مهارتی که مقدم بر فرزندآوری باید بدانیم

فرزندپروری و تربیت صحیح فرزند امروزه یک مهارت است که باید به آن پرداخت و آن را تقویت کرد. بهتر است زوجین قبل از اقدام به فرزندآوردی اطلاعات خود را در مورد فرزندپروری و اصول آن افزایش دهند. در سال‌های اخیر در مورد فرزندپروری مطالب زیادی گفته و نوشته شده است و این مسئله برای والدین بسیار اهمیت پیدا کرده است. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم در مورد اهمیت فرزندپروری و مهارت‌های لازم برای آن صحبت کنیم.

 

فرزندپروری چیست؟

قبل از این که به بررسی مهارت‌‌‌‌‌های فرزندپروری و اهمیت آن بپردازیم بهتر است ابتدا به بررسی خود فرزندپروری و تعریف آن بپردازیم و در ادامه اهمیت و انواع آن را بررسی کنیم.

فرزندپروری را می‌توان چنین تعریف کرد:

« فرزندپروری فرآیندی است برای ارتقا و حمایت از رشد جسمی، عاطفی، اجتماعی و فکری کودک از دوران نوزادی تا بزرگسالی. فرزندپروری به جنبه های تربیت کودک بدون توجه به رشد بیولوژیک و فیزیکی آن مرتبت است. فرزندپروری معمولاً توسط والدین بیولوژیکی کودک انجام می شود، اگرچه دولت‌ها و جامعه نیز در این زمینه نقش دارند. در بسیاری از موارد، کودکان یتیم یا رها شده از طریق روابط خونی غیر والدین مراقبت می‌شوند. برخی دیگر ممکن است به فرزندی پذیرفته شوند، در پرورشگاه بزرگ شوند یا در یتیم خانه قرار گیرند.»

به عبارت دیگر تعریف فرزندپروری شامل عناصری مانند موارد زیر است:

• فرآیند تربیت کودک از بدو تولد تا بزرگسالی مستقل
• تسهیل در تربیت کودک در تمام مراحل رشد
• مراقبت و پرورش کودک
• انجام مسئولیت‌های والدینی که همراه با تربیت فرزند است
• عمل مراقبت از کودک به جای ارتباط بیولوژیکی با کودک
• ایجاد محیطی سالم در حین رشد کودک – انجام اقداماتی برای تضمین رشد اجتماعی و آموزش که با ارزش‌های همسو باشد.
• فراهم کردن یک زندگی خانگی با ثبات مالی (توجه داشته باشید: این به معنای ثروتمند بودن نیست)
• سازگاری با نیازهای در حال تغییر کودک در حین رشد و تکامل

این تعاریف دقیق و مفید هستند و بینشی در مورد اینکه فرزندپروری چیست ارائه می دهند.

 

اهمیت فرزندپروری

بسیاری از افراد می‌پرسند که چرا فرزندپروری مهم است. در پاسخ به این سوال باید گفت اولین نهادی که کودک در آن چشم باز کرده و رشد می‌کند خانواده است، در نتیجه اولین آموزش‌ها که آینده و زندگی کودک را می‌سازد در خانواده شکل می‌گیرد. همین امر اهمیت فرزندپروری را مشخص می‌کند و  فرزندپروری مهارتی است که پیش از فرزندآوری باید آن را بیاموزید تا بتوانید نقش پدر و مادری خود را به درستی ایفا کنید، زیرا والدین بودن تنها به معنی رفع نیازهای مادی فرزند نیست.

 

انواع سبک فرزندپروری

حال که به اهمیت فرزندپروری پی بردیم به بررسی انواع سبک‌های فرزندپروری می‌پردازیم.

فرزندپروری دارای چهار سبک

• مقتدرانه
• سهل‌گیرانه
• طرد کننده
• و مستبدانه

است که در ادامه آن را شرح می‌دهیم.

 

• سبک مقتدرانه

در این سبک از فرزندپروری، مطالبه‌گری و پاسخ گویی بالا بوده و والدین در عین حال که در برابر فرزند خود اقتدار دارد و سطح زندگی او را بالا نگه می‌دارند؛ بسیار گرم هستند و نیازهای عاطفی فرزند را نیز بر طرف می‌کنند. والدین مقتدر چهارچوب‌های مشخص اما انعطاف پذیری دارند و برای فرزندان خود محدودیتی‌های را در نظر می‌گیرند. این سبک از فرزندپروری بهترین سبک فرزندپروری است. تحقیقات نشان می‌دهد که این سبک تربیتی تاثیر مثبت‌تری بر رشد کودکان به شیوه درست دارد.

از مشخصه بارز این سبک می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

• والدین مقتدر قوانین مشخص و روشن دارند.
• والدین مقتدر از فرزندان خود حمایت روحی و عاطفی می‌کنند.
• والدین مقتدر ارتباط موثر و صمیمی با فرزند خود دارند.
• از کودکان خود انتظار دارند و کودکان تحت حمایت بالایی والدین هستند.

 

• سبک سهل‌گیرانه

در این سبک از فرزندپروری کودک برای انجام هر کاری آزاد است و چهارچوب و قوانین مشخصی برای کودک وجود ندارد. این سبک از فرزندپروری امروزه در بین بسیاری از خانواده‌ها دیده می‌شود. والدین در این سبک با کودک به مانند یک دوست رفتار می‌کنند و راه حلی برای فرزند خود ارائه نمی‌دهند.  یکی دیگر از ویژگی این والدین این است که اشتباهات فرزند خود را نادیده می‌گیرند و به پیامدهای آن توجهی ندارند. این والدین با کوچک‌ترین اصرار فرزند تنبیه‌ها را ندیده می‌گیرند. عموماً کودکان بزرگ شده با این سبک فرزندپروری دارای عزت نفس پایینی هستند و در کنترل هیجانات خود دچار مشکل می‌شوند. همچنین این افراد در انجام کارهای خود نیز دچار مشکل می‌شوند.

از مشخصه بارز این سبک می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

• عدم هدایت از سوی والدین و تصمیم گیری و اقتدار فقط از جانب فرزند.
• عدم انتظار از فرزند.
• عدم قوانین برای فرزند.
• روابط گرم و صمیمانه بین والدین و فرزند.

 

• سبک طرد کننده یا بی‌توجهی

این والدین با این اعتقاد که بچه خودش بزرگ می‌شود فرزند خود را تربیت می‌کنند و در واقع توجه بسیار کمی به فرزند خود دارند. این روش آسیب‌زننده‌ترین روش سبک فرزندپروری است. در این سبک کمترین توجه به کودک شده و موجب اعتماد به نفس پایین، مشکلات اجتماعی، مشکل در تصمیم گیری و مواردی از این دست در فرد می‌شوند. فرزندان تربیت شده با این سبک فرزندپروری عموماً با مشکلاتی مانند: دوری از اجتماع، افسردگی، مشکل برقراری ارتباط، احساس کم ارزش بودن دست و پنجه نرم می‌کنند.

از مشخصه بارز این سبک می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

• روش تربیتی مشخصی ندارند.
• از نظر عاطفی و جسمی تامین نمی‌شوند.
• مراقبت کم از فرزند.
• عدم توجه به نیازهای کودک.

 

• سبک مستبدانه یا اقتدارگرا

در سبک مقتدرانه والدین خواسته‌های زیادی از فرزند دارند و محبت کمی به فرزند می‌‌کنند. در این سبک فرزند بدون چون و چرا باید فرمان‌های والدین را انجام دهند در غیر این صورت به تنبیه‌های بدون بازگشت مواجه می‌شود. این والدین به نظم بسیار اهمیت می‌دهند و در برابر چارچوب‌هایی که دارند انعطاف پذیر نیستند. در این سبک از فرزندپروری گفت‌وگو و منطق جایگاهی ندارد. فرزندان تربیت شده با این سبک افراد مطیعی هستند و همیشه منتظر امر و نهی افراد دیگر هستند و خود قادر به انتخاب مسیر و ادامه زندگی خود نیستند. این فرزندان اعتماد به نفس ندارند و فکر می‌کنند هیچ ارزشی ندارد و کسی به آن‌ها اهمیت نمی‌دهد. عموما به دلیل ترس از تنبیه به دروغ‌گویی و پنهان کاری روی می‌آورند.

از مشخصه بارز این سبک می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

• حمایت اندک از فرزند.
• عدم ارائه دلیل و توضیح در مورد قوانین.
• انتظار بالا و عدم انعطاف پذیری.
• استفاده از تنبیه و سرزنش.

 

در این مطلب به بررسی فرزندپروری، اهمیت فرزندپروری و سبک‌های آن پرداختیم و شرح دادیم که چرا فرزندپروری مهارتی مقدم بر فرزندآوری است. همچنین برای آشنایی بیشتر با این موضوعات، پیشنهاد می‌شود از دوره‌های زیر نیز استفاده کنید.

دوره‌های پیشنهادی

تصمیم‌گیری بالغانه

حل تعارضات زن‌وشویی

سبک‌های ارتباطی در خانواده سالم

 

به ما در شبکه‌های اجتماعی بپیوندید