ذهن آگاهی و تقویت ایمنی بدن

تحقیقات اخیر حاکی از این است که ذهن آگاهی ایمنی بدن را تقویت می کند.

جنیفر ولکین

او نیمه ماراتن را با پای برهنه در برف دویده، در حالی که فقط شلوارکی به پا داشته کوهنوردی کرده و در مخزنی که ۷۰۰ کیلوگرم یخ در آن ریخته شده ایستاده… ویم هوف، که مرد یخی لقب گرفته، ادعا می کند می تواند همه این کارها را با تحت کنترل نگه داشتن سیستم عصبی خودمختارش(Autonomic Nervous System)  انجام می دهد و این تحت کنترل نگه داشتن از طریق تمرینات مدیتیشن انجام می شود. متد ویم هوف شامل تمرین های گسترده مدیتیشن است که همراه است با  تمرینات تمرکز، درمان با آب سرد و تمرینات تنفسی. تا همین اواخر، این ایده که کسی بتواند بر سیستم عصبی خودمختارش اثر مستقیم بگذارد غیر ممکن به نظر می رسید. این سیستم، مسئول فعالیت همه اعضای داخلی بدن است و فعالیت هایی مثل هضم، جریان خون و تغییر اندازه مردمک چشم را تحت کنترل دارد.

مغز ما هم از ANS استفده می کند تا با سیستم ایمنی ارتباط برقرار کند، که این یکی دیگر از دست یافته های مرد یخی را می تواند توضیح دهد: پایین نگه داشتن پاسخ سیستم ایمنی بعد از اینکه به بدن او اندوتوکسین (یک باکتری) تزریق شد، که در اکثر موارد علائمی مثل آنفولانزا و تورم شدید به همراه دارد. زمانی که محققین سطح تورم در بدن مرد یخی را، بعد از تزریق این باکتری مشاهده کردند، متوجه شدند که سطح آن پایین است و پاسخ ایمنی او ۵۰ درصد پایین تر از دیگر شرکت کنندگان در این آزمایش بود. در واقع، او علائم کمی از بیماری و عفونت نشان داد.

هوف قطعا به لحاظ آماری یک استثنا است، اگرچه در یک تحقیق دیگر مشاهده شد که شاگردان او هم نتایجی مشابه او نشان می دهند. اگرچه آنها استثنا هستند، محققین از این نتیجه، و اینکه ذهن اگاهی چطور می تواند تاثیری اینچنین قوی بر سیستم ایمنی داشته باشد،‌ شگفت زده اند.

مغز متحرک

سیستم ایمنی یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر سلامتی ماست. این سیستم دفاعی بدن است، که از ما دربرابر عوامل خارجی مثل باکتری ها و ویروس ها محافظت می کند. این  سیستم طوری تعریف شده که می تواند میان پاتوژن های ناخواسته و آسیب زننده و سلول ها و بافت خودی تمایز قائل شود.

اینکه سیستم ایمنی را مغز متحرک بدن نامیده اند، انتخاب به جایی بوده است و دلیلش این است که این سیستم می تواند با مغز از طریق پیامرسان های شیمیایی که در بدن در جریانند ارتباط برقرار کند. این یعنی اگر سیستم ایمنی ما ضعیف شده باشد، که احتمالا به دلیل استرس های مداوم و پاتوژن های وارد شده به بدن این اتفاق می افتد، کل سیستم بدن نمی تواند مانند سابق عمل کند. زمانی که سیستم ایمنی ما اشکالی پیدا می کند، بدن ما مستعد عفونت و بیماری می شود.

ذهن آگاهی و سیستم ایمنی بدن

به جز مرد یخی و کارهای خارق العاده ای که می توانست انجام دهد، شواهد بیشتری حاکی از این است که مدیتیشن و مراقبه ذهن آگاهانه بر سیستم ایمنی ما اثر می گذارند.

در یک تحقیق مشهور اخیر، ۲۰ آزمایش تصادفی انجام شده که تاثیر مدیتیشن ذهن آگاهانه را بر عملکرد سیستم ایمنی بدن بررسی می کرد. در نتیجه گیری این تحقیق، پژوهشگران آن اینطور نتیجه گیری کردند که مدیتیشن و ذهن آگاهی:

علائم تورم را در بدن کاهش می دهد، که سطوح بالای آن اغلب رابطه مستقیمی دارد با کاهش عملکرد سیستم ایمنی و بیمار شدن.
افزایش تعداد سلولهای CD-4  که کمک کننده سیستم ایمنی هستند و به سلولهای دیگر پیامی مبنی بر از بین بردن عفونت ها می رسانند.
افزایش فعالیت تلومراز، تلومراز به پایدار ماندن کروموزوم ها کمک می کند و مانع از بین رفتن آنها میشود (از بین رفتن تلومراز منجر به سرطان و پیری زودرس می شود).

در مطالعه ۸ هفته ای دیگری در دانشگاه کالیفرنیا، ۵۰ مرد مبتلا به اچ آی وی روزانه  ۳۰ تا ۴۵ دقیق مدیتیشن کردند. پزشکان متوجه شدند که در مقایسه با گروه کنترل، هرچه این مردان بیشتر مدیتیشن را تمرین می کردند، تعداد سلولهای CD-4 آنها بیشتر می شد. این مطالعه نیز شاهدی دیگر بر ارتباط میان ذهن آگاهی با آهسته شدن روند از بین رفتن سلولهای CD-4 بود.

ریچارد دیویدسن، یکی از اساتید معتبر دانشگاه ویسکانسن مدیسن، تحقیقی بر روی مدیتیشن ذهن آگاهانه و اثرش بر مغز و فعالیت سیستم ایمنی انجام داد.

در این مطالعه، به افراد واکسن آنفولانزا تزریق شد و یک گروه مدیتیشن را در برنامه روزانه شان داشتند و گروه دیگر نه. بعد از ۸ هفته، در گروهی که مدیتیشن را تمرین می کردند، سطح آنتی بادی ها به شکل معناداری بالاتر مشاهده شد که به معنای دفاع بیشتر در برابر بیماری بود.

مقالات مرتبط : زندگی با ذهن آگاهی

مدیتیشن ذهن آگاه و مکانیزم های احتمالی افزایش ایمنی بدن

اگرچه این تمایل وجود دارد که به راحتی نتیجه بگیریم مدیتیشن ذهن آگاه به بهبود عملکرد سیستم ایمنی منجر می شود، اما پژوهشگران در دادن پاسخ به این سوال محتاط تر از این هستند و به دنبال پیدا کردن مکانیزمی هستند که طی آن ذهن آگاهی و سیستم ایمنی به هم مرتبط شده اند. در زیر برخی از علل احتمالی که می تواند توضیح دهد چگونه ذهن آگاهی منجر به بهبود عملکرد سیستم ایمنی شود را مطرح کرده ایم:

۱. استرس کمتر، کنترل هیجانی بیشتر.

تحقیقات صحت این امر را تایید کرده اند که آنچه ما فکر می کنیم و احساس می کنیم بر سیستم ایمنی ما از طریق پیام های شیمیایی مغز، اثر می گذارند. بنابراین، استرس، سبک منفی فکر کردن، و وضعیت های هیجانی منفی می توانند تاثیر مخربی بر سیستم ایمنی ما داشته باشند، و محیطی را در بدن ایجاد کنند که مستعد بیمار شدن شویم. مکانیزم های ذهن آگاهی در جهت سلامتی بسیار پیچیده و چندگانه اند، اما از آنجایی که ذهن آگاهی استرس را کم کرده و توانایی مواجه شدن با موقعیت های دشوار را در ما تقویت می کند، می توان تمرین ذهن آگاهی و مدیتیشن را باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی دانست.

۲. بهبود ارتباط میان مغز و سیستم ایمنی.

رابطه دیگر میان ذهن آگاهی و سیستم ایمنی، تاثیر مستقیم ذهن آگاهی بر بخش هایی از مغز که مسئول ارتباط با سیستم ایمنی هستند می باشد. به طور خاص تر، تحقیقات حاکی از  این است که مدیتیشن ذهن آگاه فعالیت در بخش پیشانی کورتکس، انتریور اینسولا، و هیپوکامپ راست را افزایش می دهد و این بخش های مغز به عنوان بخش های کنترل کننده سیستم ایمنی عمل می کنند. زمانی که این بخش ها از طریق تمرینات مدیتیشن و ذهن آگاهی تحریک می شوند، سیستم ایمنی هم به شکل موثرتری عمل می کند.

مقالات مرتبط‌: غر زدن را به خاطر سلامتی کنار بگذاریم

۳. فعال سازی مغز دوم (شکم).

ذهن آگاهی ایمنی بدن را از طریق میکروب های دستگاه گوارش تقویت می کند. بدن انسان شامل تریلیاردها میکروارگانیزم است که اکثر آنها در دستگاه گوارش ما زندگی می کنند. و این میکروبها عوامل اصلی در شکل گیری و حفظ سیستم ایمنی هستند. این ها باکتری هایی هستند که کمک می کنند بدن تفاوتی میان عوامل بیرونی و متجاوز و میکروب های درون بدن قائل شود. مطالعات نشان داده اند که استرس، تعادل میکروبیایی بدن را مختل می کند، و ما را از یکی از عوامل اصلی دفاعی در برابر بیماری ها محروم می سازد. کاهش استرس از طریق ذهن آگاهی بر سیستم ایمنی از طریق حفظ میکروب های مفید دستگاه گوارش که به واسطه استرس مختل می شوند، کمک می کند.

صرف نظر از اینکه چه مکانیزمی باعث می شود ذهن آگاهی و مدیتیشن بر سیستم ایمنی ما اثر بگذارد، شواهد قابل استنادی وجود دارد که توضیح می دهد تمرین مداوم مدیتیشن باعث تقویت سیستم ایمنی و در نتیجه مقاومت بدن در برابر بیماری ها می شود. و در حالی که هنوز عده زیادی از افراد به اهمیت ذهن آگاهی پی نبرده و آن را در برنامه زندگی شان قرار نداده اند، ما و شما می دانیم که :

«مدیتیشن روزانه، سلامتی را حفظ می کند.»

به ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید: