خشم و پرخاشگری
خشم و پرخاشگری اصطلاحاتی است که اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند، ولی خشم و پرخاشگری دو مقوله متفاوت از یکدیگر هستند.
خشم، احساس یا هیجانی است که در فرد ایجاد می‌شود و معمولاً یک هیجان ثانویه است. یعنی پشت آن می‌تواند احساس ترس یا آزردگی شدید باشد، در صورتی که پرخاشگری یک رفتار بیرونی و آزار دهنده و تلافی جویانه برای ابراز خشم است که آثار سوء این ابرازگری بیشتر از آثار مفیدش است.
شخص خشمگین لزوماً رفتار خشنی ندارد، احساس خشم را دارد، شاید این احساس به هر شکلی ابراز شود مثل گفت‌وگو.
اما شخصی که مرتکب پرخاشگری می‌شود، ممکن است با کلمات یا رفتارهای آزار دهنده به خودش و دیگران آسیب بزند.
خشم یکی از هیجان‌های اساسی است که بعد از ترس تقریباً بیشترین مطالعات را در حوزه هیجان به خود اختصاص داده است و کنترل خشم از چالش‌های اصلی افراد در روابط بین فردی است. فلاسفه و روانشناسان نیز درباره خشم تعارف متعددی ارائه کرده‌اند. خشم در دایره‌المعارف روانشناسی و روانکاوی این‌گونه تعریف شده است: «خشم یکی از هیجان‌های شدید انسان است که از حس صیانت نفس ریشه گرفته و حالتی است که در آن شخص برای رویارویی با عوامل تهدید آماده می‌شود».
ارسطو خشم را گرایش شدید و آشکار فرد برای انتقام‌جویی در برابر اهانتی که به وی شده است تعریف می‌کند. سالیوان خشم را یکی از روش‌های حل اضطراب می‌داند که هدفش تخریب، نابودی و یا عقب زدن منبع اضطراب است. والنتین می‌گوید: خشم وقتی بروز می‌کند که مانعی در برابر فعالیت‌ها و اهداف فرد به وجود آید.
از تعارف فوق و تقریباً تمام تعاریف خشم می‌توان به دو نتیجه کلی دست یافت، اینکه عامل اصلی بروز خشم، تهدیدها، ناکامی‌ها و موانعی است که بر سر راه افراد قرار می‌گیرد. سولومون می‌گوید که اگر موضوع ناکام کننده، اهانت‌آمیز و یا قابل اعتراضی وجود نداشته باشد نمی‌توان احساس به وجود آمده را خشم نامید و دوم اینکه هدف خشم اغلب دفاع، جنگ و تخریب است، از این روی هم آن را داغ‌ترین و خطرناک‌ترین هیجان دانسته‌اند.
خشونت شکل شدید پرخاشگری است.
با اینکه پرخاشگری می‌تواند منجر به درگیری فیزیکی یا کلامی شود، اما گاهی اوقات حمله ممکن است دفاعی باشد و نیت آسیب زدن در این عمل وجود نداشته باشد.
خشونت که اغلب به عنوان بیان فیزیکی پرخاشگری در نظر گرفته می‌شود، ممکن است به لحاظ ماهیت غارتگرانه، واکنشی یا دفاعی باشد؛ همچنین خشونت می‌تواند از عوامل موقعیتی یا محیطی ناشی شده و در نتیجه وضعیت روحی یا اعتقادات شخصی یا فرهنگی باشد.
خشونت و پرخاشگری می‌تواند در هر دو سطح اجتماعی و فردی با تأثیرات منفی همراه باشد. اعمال خشونت ممکن است شخص خاص یا گروهی از مردم را هدف قرار دهد یا در پی استفاده از الکل یا مصرف مواد مخدر روی دهد.
شناسایی همه عواملی که می‌توانند توسعه گرایش‌های تهاجمی یا رفتار خشونت‌آمیز را ایجاد کنند دشوار است اما وضعیت اجتماعی، مسائل شخصی و فشار عصبی همه این عوامل را در برمی‌گیرند.
مدیریت خشم
برای مدیریت خشم گام اول شناخت و ریشه یابی علت یا علل خشم و پرخاشگری است. با شناخت این عوامل می‌توان همکاری‌های لازم را برای کاستن از میزان و شدت خشم و پرخاشگری ارائه نمود، مانند سرگرم نمودن فرد، مهر و محبت و دلجویی، آموزش تنهایی فکر کردن، صبر و متانت نشان دادن در مواقع پرخاشگری، تشویق جهت استحمام و دوش گرفتن، اجرای عدالت در منزل برآورده کردن نیازهای کودکان و نوجوانان، مساعد ساختن جو، آزادی‌های کنترل شده، جلوگیری از توهین و ناسزا گفتن به آن‌ها یا مقابله به مثل نکردن با آن‌ها، جلوگیری از تهدید و ترساندن، الگوهای خوب را به آن‌ها نشان دادن، رهنمودهایی در مورد سازش و جوشش با دیگران، تشویق به بازی‌های گروهی و رعایت قوانین در زندگی با دیگران، عادت دادن به گذشت، یاد دادن انتقاد صحیح به آن‌ها جهت تخلیه و سبک شدن و آرامش یافتن، در پایان چنانچه رعایت عوامل فوق تأثیری نداشت می‌توان از عوامل دیگری مانند توبیخ، اخطار، تحکم، علامت مقابله به مثل، تنبیه و قهر و… استفاده نمود.
آیا همه ما خشم را به یک شکل تجربه می‌کنیم؟
خشم هیجانی بسیار فراگیر است که همه آن را تجربه می کنند، اما شدت و مدت دوام آن در بدن افراد برحسب میزان خودآگاهی آن‌ها متفاوت است.
همین حالا خود را ارزیابی کنید.
چطور یک رویداد یا رفتار شما را بسیار عصبانی می‌کند؟
دقیقا چه اتفاقی می افتد؟
به احساسات خود توجه کنید و با کمک کلمات آن را دقیق توصیف کنید.
چند دقیقه قبل از وقوع حادثه چه احساسی داشتید؟ چه اتفاقی رخ داد؟
این کار اولین قدم در مسیر شناخت و مدیریت هیجانات است.
هیچ‌کس انتخاب نمی‌کند که همیشه خشمگین و ناراحت باشد. اما چون اغلب ما به گفتگوهای درونی خودمان درباره‌ی موقعیت‌ها ناآگاهیم، دچار غلیان احساسات می‌شویم.
چگونه خشمگین می‌شویم؟
نوع بروز احساسات در همه انسان‌ها یکسان نیست و هرکسی به صورت مختلفی هیجانات خود را تخلیه می‌کند. به طوری که در برخی افراد به شکل واکنشی بسیار شدید و در برخی دیگر بسیار جزئی نمود پیدا می‌کند و همچنین خشمگین شدن در انسان پیامدهای فیزیولوژیکی از جمله: افزایش ضربان قلب، فشار خون و میزان ترشح هورمون‌های استرس، سردرد، سرگیجه و مشکلات گوارشی … به همراه خواهد داشت.
اگر به این سوال واضح جواب دهید شما قادر خواهید بود که شیوه‌ی بروز خشم‌تان را شناسایی کنید. به دنبال آگاهی از این امر می‌توانید خشم خود را کنترل کنید. یعنی شدت و مدت هیجان خود را پایین بیاورید.
در مقابل یک فرد خشمگین چه باید کرد؟
در برابر یک فرد بسیار هیجانی و پرخاشگر باید چه عکس‌العملی نشان دهیم که او به‌تدریج آرام بگیرد و با تعادل و آرامش احساسات خود را ابراز کند؟ بدین صورت نه تنها هیجانات شدید فرد مقابل به شما سرایت نمی‌کند، بلکه شما با احترام و پذیرش نسبت به هیجان او می‌توانید او را تحت تاثیر قرار دهید.
در صورتی که خشم در زندگی شما به یکی از شیوه‌های زیر لطمه بزند، به دنبال دریافت کمک باشید:
- خشم در زندگی خانوادگی، کاری یا تحصیلی شما اختلال ایجاد کند.
- خشم باعث شود شما کنترل اقدامات یا حرف‌های خود را از دست بدهید.
- خشم مانع از آن شود که شما یا عزیزانتان از زندگی لذت ببرید.
- خشم باعث شود شما با خود، بقیه‌ی افراد و … رفتار تهدیدآمیز یا خشن داشته باشید.
گزیده‌ای از سرفصل‌های دوره
- خشم چیست؟
- علل مهم خشم و پرخاشگری
- چگونه از برقراری ارتباط با دیگران لذت ببریم؟
- کارهایی که در هنگام خشم نباید انجام داد
- ارتباط با افراد پرخاشگر
- و …
دوره‌های مرتبط
دوره – از رنجش تا بخشش
دوره – عزت نفس (مقدماتی)
دوره – عزت نفس (پیشرفته)
دوره – مدیریت استرس (کاهش استرس)
دوره – مدیریت اضطراب (کاهش اضطراب)
راهنمای ثبت نام در دوره:جهت عضویت در سایت، ابتدا باید با تکمیل فرم ثبت نام، حساب کاربری خود را بسازید. اگر در سایت عضو هستید و حساب کاربری دارید، با وارد کردن نام کاربری و رمز عبور، خرید خود را ادامه دهید. پس از تکمیل مراحل ثبت نام، دوره‌ی خریداری شده در پنل کاربری شما در بخش ”دوره‌های من” قابل مشاهده است. دوره‌های خریداری شده همیشه در دسترس شما خواهد بود و می‌توانید بدون محدودیت آموزش‌ها را ببینید و از آن‌ها استفاده کنید. با تهیه هر یک از دوره‌های سایت، بلافاصله 5 درصد از مبلغ پرداختی در کیف پول شما ذخیره شده و می‌توانید برای خرید بعد از آن استفاده کنید پیشنهاد ما این است که جلسات را با فاصله ببینید و حتماً از آموزش‌ها یادداشت‌برداری کنید. انجام تمرینات گفته شده، در روند رشد و تغییرتان نقش به‌سزایی دارد. لازم به ذکر است که این دوره به صورت آنلاین قابل استفاده است و امکان دانلود وجود ندارد. چنانچه در روند خرید، با سوالی مواجه شدید، با کارشناسان پشتیبانی و مشاوران آموزشی مجموعه تماس بگیرید. شماره تماس پشتیبانی: تلفن: 88840056 – 021 تلفن: 88840057 – 021 شماره واتس‌آپ و تلگرام: 5804 257 0938 |
به شبکه‌های اجتماعی ما بپیوندید
دوره بسیار عالی بود. ممنون و سپاسگزارم
من با مادری پرخاشگر زندگی میکنم. هر بار که خشم او را میدیدم نمیدانستم برای خوب شدن حالش باید چه عکس العملی نشان دهم. به واسطه یکی از دوستانم با این دوره آشنا شدم. حال من خوب است چون از شما یاد گرفتم که اول باید خود گویی هایم را نسبت به اوضاع درست کنم تا کم کم شرایط زندگی عوض شود. و از وقتی روی خودم کار میکنم میتوانم تاثیر ان را بر روی مادرم ببینم.
ممنونم برای این دوره پر بار
این دوره صوتی است یا تصویری ، با دوره تصویری تاثیر گواری بهتر هست
با سلام و خسته نباشید استاد عزیزم
من در این دوره غیر حصوری شرکت کردم و یاد گرفتم که وقتی عصبانی میشوم چگونه به احساساتم توجه کنم نه اینکه تلاش کنم آن را از بین ببرم. روز به روز بیشتر به خودم توجه می کنم و با ارتباط با خودم توانستم این پرخاشگری را در خودم کمتر و کمتر کنم و دیگر با این احساسم نمی جنگم.
ممنونم از شما و همکاران عزیزتون
خانم دکتر عزیز جدیدا هر جا که میرم تا چن روز اون مکانی که رفتم و گفت و گوهایی که بین مون رد و بدل شد رو تو ذهنم مرور میکنم و اتفاقا ی جایی از دست خودم عصبی میشم عه کاش این حرف رو نمیزدم این کار رو انجام نمیدادم ؛ کاش این سوال رو نمی پرسیدم نکنه بد شد در صورتی اون لحظه بنظرم کار نادرستی نبوده انگار ی گوشه ای از ذهنم به روزمرگی میچسبه و گیر میده و مدام تحلیل و آنالیز میکنم و جالب اینه از مادرم میپرسم بد نشد که اینو گفتم ممنون میشم بگین چرا این جوری میشم و راهنمایی ام کنید.