دوره والدین و سبک‌های فرزندپروری

سبک‌های فرزند پروری به چه معنا است؟

سبک‌های فرزندپروری در واقع به ترکیب استراتژی‌هایی که برای تربیت فرزند خود انتخاب کرده‌اید اشاره  می‌کند. هر یک از این سبک‌ها در شکل گیری شخصیت فرزند ما نقش بسزایی ایفا می‌کنند. انواع سبک‌های فرزندپروری که در چهار زمینه‌ی ارتباط، انضباط، انتظارات، و احساسات بررسی می‌شوند عبارتند از:

1. سبک مستبدانه
2. سبک سهل گیرانه
3. سبک طرد کننده
4. سبک اقتدار-منطقی

سبک مستبدانه فرزندپروری چه ویژگی‌هایی دارد؟

• آن‌ها مدام فرزندشان را کنترل می‌کنند و بیش از آنکه به حرف‌های او گوش بدهند، به او دستور می‌دهند.
• آن‌ها نسبت به قواعدی که برای فرزندشان وضع می‌کنند به شدت حساس و سخت‌گیرند.
• آن‌ها به احساسات فرزندشان  اهمیت نمی‌دهند.

والدین مستبد بر این باورند که فرزند آن‌ها بدون هیچ استثنایی، باید از قوانینی که آنها وضع می‌کنند پیروی کند. این والدین به قوانین خود پافشاری می‌کنند و هیچ استثنایی در اجرای آن‌ها قائل نمی‌شوند. این سبک از والدین معمولاًً به مذاکره علاقه‌ای ندارند و فقط به اطاعت بی چون و چرای خواسته‌هایشان اصرار دارند.

در این سبک فرزندپروری فرزند مشارکتی در تصمیمگیری‌ها و حل مسائل ندارد و پیروی بی چون و چرا و مطیع بودن تنها کاری است که از او انتظار می‌رود. این والدین نظم را به فرزند خود یاد نمی‌دهند، بلکه با قوانین سفت و سخت آن را به او القا می‌کنند.

در واقع، آن‌ها با ایجاد احساس ناامنی در فرزندشان درباره اشتباهاتی که مرتکب شده، او را از تکرار آن اشتباه می ترسانند و سعی در متقاعد و هم فکر کردن او با خودشان ندارند.

فرزندی که در چنین سبک فرزندپروری بزرگ رشد می‌کند، به احتمال زیاد تبدیل به فردی خشمگین و پرخاشگر خواهد شد. فردی که در زندگی، به‌جای فکر کردن درباره چگونگی انجام بهتر کارها و داشتن زندگی بهتر، قربانی خشمی است که از والدین خود دارد.

سبک سهل‌گیرانه فرزندپروری چه ویژگی‌هایی دارد؟

• والدین سهل‌گیر قوانین و مقرراتی وضع می‌کنند، اما خودشان به آن‌ها پایبند نیستند.
• آن‌ها برای رعایت یا عدم رعایت این قوانین پاداش یا پاسخی برای فرزندشان تعیین نمی‌کنند.
• این والدین معتقدند فرزندان بدون مداخله والدین بزرگ می‌شوند.

والدین سهل‌گیر بسیار آزاد و بی قید و بند با موضوعات مختلف برخورد می‌کنند. برای مثال، آن‌ها فقط در شرایط بحرانی در زندگی فرزندشان مداخله می‌کنند و زیاده از حد به فرزندشان آسان می‌گیرند. در این سبک تربیتی، معمولاً اگر فرزند چیزی را مصرانه از والدینش بخواهد و خواهش کند، آن‌ها سریع راضی می‌شوند و در برابر خواسته فرزندشان کوتاه می‌آیند.

 این والدین بیشتر نقش دوست را برای فرزندشان ایفا می‌کنند. آن‌ها فرزندشان را به حرف زدن و بیان مشکلاتش تشویق می‌کنند، اما خوب یا بد را به آن‌ها نشان نمی‌دهند.

فرزندان والدین سهل‌گیر بیشتر احتمال دارد مشکلات درسی پیدا کنند. آنجا که صحبت از رعایت قوانین می‌شود، نسبت به بقیه هم سن و سالانشان مقاومت بیشتری نشان می‌دهند. معمولاً عزت نفس پایین‌تری دارند و احتمالاً بیش از سایرین، احساس غم و ناراحتی می‌کنند.

سبک طرد کننده فرزندپروری چه ویژگی‌هایی دارد؟

• در حقیقت هیچ سبک تربیتی مشخصی به کار نمی‌رود.
• والدین اجازه می‌دهند فرزندشان هر کاری می‌خواهد انجام دهد.
• ارتباط بین والدین و فرزندشان بسیار محدود است.
• این والدین انتظارات خیلی کمی از فرزندشان دارند.

والدین طردکننده ارتباط کمی با فرزند خود دارند. به عبارتی، آن‌ها کار زیادی با فرزند خود ندارند. این والدین زمان کمی را با فرزند خود می‌گذرانند. به همین دلیل هم،‌ اطلاع کمی از وضعیت فرزندشان دارند. اغلب قوانین تربیتی زیادی برای فرزندشان تعیین نمی‌کنند. فرزندان این گروه از والدین نه تنها تربیت زیادی دریافت نمی‌کنند، بلکه رغبت و توجه زیادی هم از والدین شان نمی‌گیرند. به عبارتی والدین طردکننده انتظار دارند فرزندشان خودش بزرگ شود.

در مواقعی والدین طردکننده آگاهی کمی نسبت به رشد فرزندشان دارند. گاهی هم درگیری زیاد در رابطه با مسائلی مثل مشکلات مالی، بیکاری، بیماری و باعث می‌شود که والدین سبک فرزندپروری طردکننده را در رابطه با فرزندشان پیش بگیرند. کودکانی که با این نوع سبک تربیتی رشد می‌کنند اغلب عزت نفس بسیار پایینی دارند.

سبک اقتدار منطقی فرزندپروری چه ویژگی‌هایی دارد؟

• در خانواده قوانین مشخص است و دلایل آن به فرزند توضیح داده می‌شود.
• ارتباط کافی و مناسب میان والدین و فرزند برقرار است.
• این والدین در عین منضبط بودن، حمایت‌گر نیز هستند.
• نسبت به فرزندان انتظارات مشخص وجود دارد و افراد هدفمند تربیت می‌شوند.

سبک فرزندپروری اقتدار منطقی یا مقتدارنه ارتباط زیادی با سلامت روان و رشد مناسب فرزند دارد. فرزندانی که با سبک فرزندپروری اقتدار منطقی تربیت می‌شوند، به احتمال بیشتری تبدیل به بزرگسالانی مسئول و مستقل هستند و می‌توانند در بیان احساسات و نظرات خود قوی عمل کنند. این افراد، بیشتر زندگی شاد و موفقی کسب می‌کنند. آن‌ها همچنین به احتمال بالاتری در تصمیم گیری و ارزیابی ریسک بهتر عمل می‌کنند.

هریک از این سبک های فرزندپروری ناشی از باورهای به خصوصی در والدین است و این باورها می‌توانند در جهت رشد و شکوفایی فرزند شما مفید یا مخرب باشند. برای انتخاب بهترین سبک ارتباطی با فرزندتان و موفقیت در تربیت فرزندانی سالم (به لحاظ روانی و شخصیتی) و موفق لازم است شما با هریک از این سبک‌ها آشنا شوید و به باورها و انگیزه های پشت هریک آگاه شوید تا بتوانید در کنار خودشناسی، به فرزندتان در رشد صحیح کمک کنید.

 گزیده‌ای از سرفصل‌های دوره

1. آشنایی با سبک‌های فرزندپروری.
2. چگونه والدین انعطاف‌پذیری باشیم؟
3. با دخالت پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در تربیت فرزندمان چه کنیم؟
4. چگونه با فرزند لجباز برخورد کنیم؟
5. چگونه هدف‌گذاری را به فرزندانمان آموزش دهیم؟
6. و…

دوره‌های مرتبط

والدین و فرزندان بلوغ
اصول گفت‌وگو با نوجوانان
والدین و سبک‌های فرزندپروری
والدین موثر، فرزندان موفق

شما هم می‌توانید جز کسانی باشید که با تهیه و انجام تمرینات این دوره، زندگی‌شان را متحول کرده‌اند.