تربیت جنسی به چه معنا است؟ | آنچه باید درباره‌ی تربیت جنسی کودکان بدانید

تربیت جنسی کودکان همواره از دغدغه‌های والدین بوده است. وقت آن رسیده است که با اهمیت تربیت جنسی کودکان آشنا شوید و اهداف آن را بدانید.

دغدغه‌ای با عنوان تربیت جنسی کودکان

پاسخ دادن به سوالات جنسی کودکان یکی از دغدغه‌های اصلی والدین به شمار می‌رود. سوالاتی از قبیل اینکه تفاوت زن و مرد در چه چیزی است؟ اندام جنسی چیست؟ یا اینکه چگونه متولد شده‌اند؟ این‌ها جزو پرتکرارترین سوال‌هایی است که کودکان از پدر و مادر خود می‌پرسند. 

اغلب والدین زمانی که با این پرسش‌های فرزندان خود مواجه می‌شوند، احساس خطر می‌کنند و به جست‌وجوی علت شکل‌گیری این سوال در ذهن آن‌ها می‌گردند. اما در واقعیت، باید بدانید که طرح این مسائل در بازه‌ی سنی مشخصی از رشد کودکان کاملاً طبیعی است و این کنجکاوی جنسی بخش مهمی از فرایند رشد جنسی و بلوغ عقلی را شامل می‌شود. 

پاسخ ندادن یا اشتباه پاسخ دادن و سردرگرم کردن کودکان می‌تواند سبب پیدایش مشکلات زیادی برای آن‌ها در آینده‌ی نزدیک شود. پدران و مادران عزیز لازم است پیش از فرا رسیدن زمان تربیت جنسی کودکان و طرح سوالات یادشده، خود اطلاعات لازم جهت آموزش و آگاه‌سازی فرزندانشان را آموخته و آمادگی لازم برای ارائه‌ی پاسخ صحیح به این پرسش ها را در خود ایجاد کنند.

تربیت جنسی به چه معناست؟

وا‌ژه‌ی تربیت به معنای رشد و نمو تدریجی متناسب با توانایی‌ها و استعداد‌های هر فرد است. یکی از چالش‌های تربیتی مادران مقایسه‌ی فرزندان خود با همسالان است؛ اما این معیار نه تنها صحیح نیست بلکه مخرب هم هست. چرا که طبق تعریف اصلی تربیت، استعدادها و توانایی‌های هر شخص با دیگری کاملاً متفاوت است و به همین دلیل نباید مهارت‌هایشان را با یکدیگر قیاس کرد. 

به عنوان مثال، ممکن است یک کودک در 9 ماهگی شروع به راه‌ رفتن کند اما فرزند دیگری از همان خانواده در 12 ماهگی به این مرحله از رشد دست یابد. روش‌های تربیت در هر خانواده‌ای براساس روحیات، اعتقادات، استعدادها و توانایی ها کاملاً با یکدیگر متفاوت است. تربیت جنسی هم یکی از آن مواردی است که باید در سن مناسب و با در نظر گرفتن خلقیات کودک آغاز شود.

امروزه به دلیل گستردگی فضای اینترنت و باتوجه به استعدادهای خارق العاده‌ای که کودکان در یادگیری و استفاده از تلفن همراه دارند، لازم است که والدین هوشیارانه  بر این مسئله نظارت داشته باشند. 

یکی‌ دیگر از مهم‌ترین فاکتورها در تربیت جنسی کودکان منبعی است که از آن اطلاعات کسب می‌کنند. اگر کودک توسط والدین خود و در محیط خانه که یک فضای امن برای او محسوب می‌شود، آموزش‌های لازم را با محبت و آرامش فرا بگیرد، در پذیرفتن این مسائل واکنش بهتری از خود نشان می‌دهد. اما اگر این آموزش‌ها با روشی نادرست و توسط افرادی غیر از والدین صورت گیرد می‌تواند مشکلات زیادی را برای سلامت جسمی و روانی کودک به وجود آورد. در بیانی دیگر تربیت جنسی یعنی رشد و قبول کردن ظرفیت‌ها و هر آنچه که به بعد جنسی مربوط می‌شود. رشد جنسی تا آخر عمر طول می‌کشد و نباید آن را مختص به گروه سنی خاص بدانیم‌. به این نکته باید توجه داشته باشید که تربیت جنسی با آموزش جنسی متفاوت است. آموزش جنسی در مورد افزایش اطلاعات است؛ اما تربیت جنسی به کارآمدی رفتار می‌پردازد. تربیت جنسی یعنی آموزش اندام‌های بدن و تفهیم ارزش‌های دختر و  پسر بودن. 

آنچه درمورد تربیت جنسی  باید بدانیم

آن‌چه باید از تربیت جنسی بدانیم، در واقع درک درستی از جنسیت و نقش جنسیتی است ‌که باعث می‌شود فرد در مسیر درستی از لحاظ جنسی قرار گیرد. تربیت جنسی علاوه بر اینکه باعث شناخت جنسیتی فرد می‌شود نگرش فرد به این مسائل را با شیوه‌ی  درست و اصولی همسو می‌کند‌. فردی که در مورد تربیت جنسی آموزش دیده است، توانمندی لازم برای مدیریت رفتار جنسی، مراقبت و حفاظت از خود در موقعیت‌های مختلف و حتی خطر‌ساز را دارد. در تربیت جنسی، برخی اصلاحات وجود دارد که عبارت‌اند از:

• جنس:  جنس یعنی تفاوت‌های بیولوژیکی و زیستی میان زن و مرد
• جنسیت: هویت اجتماعی زنان و مردان در اجتماع را شکل می‌دهد.
• نقش‌های جنسیتی:  کارکرد و انتظاراتی است که بر عهده هر دو جنس گذاشته شده است.

اهمیت تربیت جنسی کودکان در چیست؟ 

تربیت جنسی و درک آن از این جهت حائز اهمیت است که کودکان امروز، نوجوانان و جوانان بالغ فردا هستند. عدم آگاهی از مسائل جنسی در سنین بلوغ می‌تواند زمینه‌ساز انحرافات و مشکلات جسمی و روحی شود. اگر امروز کودکان درست و اصولی تربیت شوند، آینده‌ی بهتری در جامعه‌ی فردای خود خواهند داشت. 

بسیاری از والدین بر این باور هستند زمانی که فرزندان به سن بلوغ می‌رسند و ویژگی جسمانی آن‌ها شروع به تغییر می‌کند، نیاز است که اطلاعاتی را در مورد مسائل جنسی کسب کند. این باور کاملاً غلط و اشتباه است زیرا چنین نگرشی از آنجا نشات می‌گیرد که والدین تربیت جنسی را با آموزش جنسی هم معنی می‌دانند و این دو مقوله را به یک معنی پیوند میزنند.

در دوران کودکی پایه‌های اساسی شخصیت انسان شکل می‌گیرد و دوران نوجوانی به بعد زمان تثبیت شخصیت است. والدین  باید برای کودکان خود وقت بگذارند و در نحوه‌ی شکل‌گیری شخصیت به خصوص در سنین حساس مثل کودکی و دوران بلوغ به آن‌ها کمک کنند. 

نحوه‌ی  آشنایی کودک با اندام خصوصی او  باید با بازی و آموزش همراه باشد. اندام‌های جنسی شامل دهان، چشم، زبان و اندام جنسی است که هیچ کس اجازه لمس آن‌ها را ندارد. به یاد داشته باشید که در مرحله‌ی آموزش اندام جنسی از نام علمی آن‌ها استفاده کنید. در روند آشنایی اولیه کودک با اندام جنسی نیازی به گفتن همه‌چیز نیست. یادتان باشد که به اندازه‌ی توان هضم کودک به او اطلاعات بدهید. ابتدا دریابید که سوالش چیست و چه چیزی شنیده که برایش مبهم است،‌ سپس به اندازه‌ای که نیاز است به او پاسخ دهید و هرگز دروغ نگویید. 

تمایل جنسی چیست؟

تمایل جنسی عبارت است از حالات انگیزشی و علاقه به فعالیت‌های جنسی و موضوعات مرتبط با آن. در تعریفی دیگر تمایل جنسی را می‌توان درگیر شدن با مسائل جنسی از روی نیاز و یا اجبار دانست.  در این زمینه می‌توان  از واژه کشش جنسی  به عنوان مترادف آن یاد کرد.

تمایل جنسی یکی از ویژگی‌های فطری انسان است که در بازه‌‌ی زمانی مشخصی آغاز شده و در سنین نوجوانی و جوانی شدت پیدا می‌کند. لازم است والدین در زمان مشخص فرزند خود را با تمایلاتش آشنا کرده و راه‌های کنترل و هدایت امیال جنسی را به او آموزش دهند؛ چرا که سرکوب آن‌ها مشکلات بزرگی را در آینده‌ی جنسی فرد ایجاد می‌کند.

هدف از تربیت جنسی چیست؟

 تربیت در مورد هر موضوعی  که باشد ابعاد متنوعی از زندگی و شخصیت  فرد  را تحت پوشش قرار می‌دهد. در پیش گرفتن روش‌های متفاوت تربیتی  سرانجامی  متمایز خواهد داشت در این بخش به چند نمونه از اهداف تربیت جنسی اشاره می‌کنیم.

• رشد و تکامل فردی

امام علی (ع) می‌فرمایند: خدا رحمت کند کسی را که بداند از کجا آمده، در کجا هست و به کجا رهسپار می‌شود. برای یک انسان معتقد رسیدن به مدارج عالی معنوی و رضایت خداوند کمال نهایی است. اینکه رشد و کمال هر شخصی در چیست بستگی به برداشت انسان از خودش و جهان پیرامونش دارد. مربیان و والدین آگاه و دلسوز در مورد رشد و تکامل فردی نقش مهمی را ایفا می‌کنند. تربیت جنسی فرزند باید از دوران کودکی آغاز شده و تا نوجوانی مورد توجه قرار گیرد. محرومیت کودکان از تربیت صحیح مانعی بزرگ برای رسیدن به سعادت محسوب می‌شود.

• ایجاد نسل سالم

با توجه به اینکه شخصیت افراد از کودکی رشد می‌کند خانواده و والدین باید از همان ابتدا تربیت صحیح را با توجه به روحیات فرزند خود آغاز کنند. ابراز علاقه و توجه به فرزندان در سنین کودکی بسیار مهم بوده و این روند باید در مراحل مختلفی از زندگی به روش‌های گوناگون ادامه داشته باشد. 

در خانواده‌های ناآگاه  پس از رسیدن فرزندان به  سن نوجوانی  رابطه والدین و فرزندان کم‌رنگ می‌شود و فرزند دیگر بر اساس افکار و امیال خود رفتار می‌کند. اگر والدین توانسته باشند در دوران کودکی و نوجوانی، تربیت جنسی و تربیت به‌معنای عام کلمه را صحیح انجام داده باشند اهداف و افکار فرزندشان تربیت شده و با برنامه‌ریزی بوده و جایی برای نگرانی نیست.

• ایجاد جامعه‌ی سالم

 در پیش گرفتن شیوه‌های علمی و صحیح تربیتی کمک می‌کند که جامعه به سمت آگاهی دانش و بهبود حرکت کند. تربیت اصولی فرزندان موجب می‌شود جامعه‌ای سالم، امن با نموداری صعودی داشته باشیم. در مقابل، اگر در جامعه‌ای اکثریت  از تربیت صحیح محروم شده باشند نمودار جامعه به سمت افول و فساد حرکت می‌کند. 

در این موقعیت، دیگر هنجارها و ارزش‌های انسانی بر آن جامعه حاکم نیست. یکی از مسائلی که انسان‌ها با آن روبه‌رو هستند، غریزه جنسی است که طبیعتاً به صورت یک نیاز در همه‌ی افراد وجود دارد . تربیت جنسی نا‌صحیح و نا‌به‌هنگام افراد را در مسیری قرار می‌دهد که انتهای آن نتیجه‌ای بجز تباهی خود و جامعه نخواهد بود.

داشتن زندگی و جامعه‌ی سالم نیازمند تربیت اصولی است

در این مقاله، شما را با مهم‌ترین اهداف تربیت جنسی و نقش آن در زندگی افراد و همچنین تاثیر آن در داشتن یک جامعه سالم آشنا کردیم. 

تربیت جنسی یکی از مهم‌ترین اصولی تربیتی است که باید در کانون گرم خانواده در زمان مناسب و با محبت و آرامش به فرزندان آموزش داده شود. اینکه فرزندان ما نسبت به ابعاد جنسیتی، اندام جنسی و تمایلات خود آگاهی داشته باشند، می‌تواند از سلامت جسمی و روحی آن‌ها محافظت کند. کودکانی که تجربیات خوشایندی از آموزش اولیه در زمینه‌ی مسائل جنسی ندارند، در آینده با مشکلات زیادی رو‌به‌رو خواهند شد.

چنانچه در این زمینه تجربه و اطلاعات لازم را ندارید از مشاورین خانواده، روانشناسان کودک، روانشناسان تربیتی و… کمک بگیرید.

آنچه در این مقاله گفته شد تنها جنبه‌ی آگاهی بخشی داشته و هرگز جایگزین خوبی برای کمک گرفتن از افراد مجرب و متخصص نخواهد بود.