اضطراب در کودکان، مقوله ای است که همه ما کم و بیش با آن درگیر بوده ایم و یا حتی ممکن است آن را در کودکی تجربه کرده باشیم. اضطراب بخشی از غریزه بقاست. وقتی با یک وضعیت تهدیدآمیز روبرو می شویم، مغز و بدن ما با ضربه به سیستم ایمنی، به خطر واکنش نشان می دهند. آدرنالین شروع به ترشح کرده و کمک می کند تا آماده فرار از خطر احتمالی شویم. برای کسب آگاهی بیشتر از درمان اضطراب در کودکان کافیست کلیک کنید.
با این حال، برخی افراد از جمله کودکان، نسبت به این شرایط تهدیدآمیز، واکنشی شدیدتر و سریع تر دارند. کودکان به راحتی قادر به کنترل احساس اضطراب خود نیستند. حتی برخی از آنها دنیا را مکانی ترسناک و خطرناک می بینند. نوع اضطراب در کودکان، با افزایش سن تغییر می کند. مثلا نوزادان ممکن است با شنیدن صدای بلند یا مشاهده افراد غریبه مضطرب شوند. کودکان ۵ ساله از تنهایی و تاریکی وحشت کنند و کودکان دبستانی از مدرسه و امتحان، دچار اضطراب شوند.
حالت عادی اضطراب در کودکان :
اضطراب در کودکان توام با رفتارهایی ناشی از ترس می باشد. به ویژه زمانی که کودکان در موقعیت های جدید قرار می گیرند. موقعیت های جدید و ناشناخته یکی از عوامل اصلی اضطراب در کودکان است. به همین دلیل آن ها تلاش می کنند که خود را در چنین موقعیت هایی قرار ندهند.
اغلب کودکان یاد می گیرند که با ترس ها و نگرانی های مختلف کنار بیایند. با این وجود، اضطراب در کودکان ایجاب می کند تا در مواقع لزوم، از آن ها حمایت و پشتیبانی کنیم. در ادامه به چند موقعیتی که حمایت جدی ما را می طلبد اشاره می کنیم:
– وقتی کودک ما نسبت به دیگر کودکان همسن و سالش، اضطراب بیشتری داشته باشد.
– وقتی اضطراب باعث شود که فعالیت های اجتماعی او مانند میل‌اش به مدرسه رفتن، کم شود.
– اضطراب موجب اختلال در انجام امور روزانه‌اش شود و به همین خاطر نتواند نیازهای اولیه خودش را برطرف کند.
اثرات اضطراب در کودکان :
اضطراب در کودکان، روی احساس و تفکر آن ها تاثیر می گذارد. اغلب کودکان درباره موضوعی که از آن می ترسند یا احساس خطر دارند، بزرگنمایی می کنند. فکر کردن درباره این قبیل موضوعات، آزارشان می دهد و موجب نگرانی و تنش در آن ها می شود.
برخی از کودکانی که دچار اضطراب هستند، ممکن است برای مدیریت شرایط خود، راه کارههای خاص ارائه دهند و سعی کنند خود را از از هرگونه موقعیت جدید دور نگه دارند.
اگر چه این روش در کوتاه مدت تاثیرگذار است، اما اجتناب از وضعیت جدید ترسناک، اضطراب در کودکان را افزایش می دهد به طوری که دیگر قادر به کنترل آن نخواهند بود. در نتیجه مقابله با استرس های روزمره در خانه، مدرسه و جامعه برای آن ها بسیار دشوار خواهد بود.
اضطراب همچنین می تواند منجر به علائم جسمی مانند بی خوابی، اسهال، معده درد، سردرد و … شود (این موارد بیماری های روان‌تنی محسوب می شوند). از دیگر علائم اضطراب در کودکان، می توان به تحریک پذیری بالا، عدم تمرکز و احساس خستگی اشاره کرد.
کودکانی که از بیماری اضطراب رنج می برند، ممکن است:
– بیش از اندازه به دنبال کسب اطمینان بیشتر باشند
– از موقعیت هایی که از آن می ترسند یا نگران هستند، به شدت بپرهیزند
– دیگران را مجبور کنند کارهایی که آن ها از انجامش می ترسند، را انجام دهند.
– به شما بگویند که درد جسمی دارند
– به راحتی ناراحت شوند
شما ممکن است متوجه شوید که:
– آن ها تلاش دارند که از شما دور نشوند و به اصطلاح به شما می چسبند.
– در کارهایی که باید خودشان به تنهایی انجام دهند، از شما کمک می خواهند
– علاقه ای به مدرسه رفتن ندارند
– بدون حضور پدر و مادر و بزرگترها نمی توانند بخوابند
– اغلب معده درد یا سردرد دارند
– از این جملات زیاد استفاده می کنند: این کار را برای من انجام می دهی؟ این مورد را به آن ها می گویی؟ (خودشان از پس کارهای خودشان بر نمی آیند زیرا از انجام این قبیل کارها هراس دارند)
– در مورد انجام صحیح وظایف شان نگرانند
– ترجیح می دهند به جای این که وسط میدان باشند، دیگران را از دور تماشا کنند
– از مواردی مانند تاریکی، سگ، آمپول، تنهایی، بیماری و… می ترسند
– از این که مجبورند در زندگی انتخاب کنند، شکایت می کنند
– همیشه نیمه خالی لیوان را می بینند
انواع اضطراب در کوکان
شش اختلال اضطرابی در کودکان که در سنین دبستان از بقیه شایع تر است عبارتند از:
1- فوبیا
فوبیا مربوط به زمانی است که اشیاء خاص یا شرایط، موقعیت ها و رویدادهایی که در واقع آسیب محسوب نمی شوند، کودکان را می ترسانند مانند آمپول، عنکبوت، ارتفاع، محیط بسته، تنهایی و… . در اغلب مواقع کودکان از این موارد می ترسند و از آن اجتناب می کنند.
2- فوبیای اجتماعی
فوبیای اجتماعی نوعی از اضطراب در کودکان است که در موقعیت های اجتماعی روزمره وجود دارد و فعالیت های اجتماعی کودک مخصوصا در مدرسه را تحت تاثیر قرار می دهد. در این نوع فوبیا، کودک از تعاملات اجتماعی مانند گفت و گو با بقیه، صحبت کردن در کلاس یا حضور در اجتماعات، اجتناب می ورزد. این ترس در آن ها کاملا ناخودآگاه و غیرمنطقی شکل می گیرد.
3- اختلال اضطراب عمومی
این نوع اضطراب مربوط به زمانی است که کودکان نگرانی هایی بیش از حد معقول در مورد طیف گسترده ای از احتمالات دارند. آن ها از اتفاقاتی که ممکن است بیفتد، نگرانند. نگران تکالیف مدرسه و واکنش دبیران، و همچنین نگران محبوبیت خود بین بچه ها هستند. در این شرایط، کودک فاقد اعتماد به نفس کافی است. اضطراب در کودکان دبستانی اغلب از این نوع می باشد.
4- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
این اختلال ممکن است در پی یک بحران مانند تصادف، تجاوز، خشونت و … ایجاد شود. از جمله علائم آن می توان به تغییر در الگوی خواب و تحریک پذیری بسیار بالا اشاره کرد. کودکان مبتلا به PTSD تصور می کنند که این رویدادها مجددا تکرار می شوند. آن ها ممکن است این گونه رویدادهای ترسناک را از طریق نقاشی یا بازی، بازسازی کنند. واضح است که به دلیل این بازسازی، اضطراب در کودکان تشدید خواهد شد.
5- اختلال وسواس
افکاری ناخواسته و مداوم کودکانی که دچار اختلال وسواس هستند، را آزار می دهد. افکاری مانند آلوده بودن خاک، یا ترس از میکروب، آلودگی و یا وسواس تقارن. برای متوقف کردن این وسواس، یک عمل را مدام تکرار می کنند مثلا مدام دست هایشان را می شویند، یا مدام از یک تا ده می شمارند.
6- اضطراب جدایی
اضطراب جدایی مربوط به ترس و پریشانی کودکان نسبت به دوری از والدین شان است. کودکان نمی توانند درک کنند که چرا از والدین خود دور شده اند و آن ها چه زمانی مجدد برمی گردند. بچه های بزرگتر غالبا می ترسند که برای یکی از عزیزان شان، اتفاق بدی بیفتد. ترس از جدایی، در کودکان زیر دو سال اختلال محسوب نمی شود. این ترس اقتضای سن آن هاست. در اختلال اضطراب جدایی، شدت اضطراب در کودکان، در طول زمان کاهش نمی یابد.
وقتی والدین قصد ترک کودک را دارند، آن ها اغلب گریه و زاری کرده و دعا می کنند که این اتفاق نیفتد. و بیش از حد به والدین خود می چسبند. در برخی مواقع، به خاطر ترس از جدایی از والدین، خود را به مریضی می زنند تا به مدرسه نروند. مخصوصا زمانی که باید به اردو بروند. اضطراب جدایی، یکی از شایع ترین انواع اضطراب در کودکان است. آن ها سعی می کنند به ترفندهای مختلف از خانه و خانواده خود جدا نشوند
چگونه می توان اضطراب در کودکان را کنترل کرد:
کودکانی که اضطراب دارند، از اعتماد به نفس پایینی برخوردار هستند و تصور می کنند که احساسات آن ها نادیده گرفته شده و پایمال شده است. آن ها همچنین از انجام کارهایی که موجب اضطراب شان بشود اجتناب می کنند. لذا معمولا اتفاقی که از آن می ترسند، رخ نمی دهد. به عنوان والدین کودکان مضطرب، سعی کنید صورت مسئله را پاک نکنید. با صبر و آرامش با آن ها برخورد کنید و آن ها را مجبور به انجام کاری که دوست ندارند، نکنید. این قبیل کارها، اضطراب در کودکان را افزایش می دهد. برای مدیریت اضطراب کلیک کنید.
در هنگام اضراب از کودک تان پشتیبانی کنید:
اگر اضطراب در کمین کودک شماست، باید از او حمایت کنید. با این تصور که خودش باید از عهده این مسائل بربیاید، او را تنها نگذارید. برای کاهش اضطراب در کودکان، آن ها را به انجام فعالیت های فیزیکی تشویق کنید. همان گونه که اشاره شد، اضطراب در کودکان ممکن است، از ترس آن ها ناشی شود. در این صورت، با آن ها در مورد ترس هایشان صحبت کنید و سعی کنید آن ها را در موقعیت هایی که از آن هراس دارند، همراهی کنید. و سعی کنید آن ها را درک کنید.
چنانچه علائم اضطراب در کودکان، ادامه پیدا کرد، برای کمک به او به یک روانشناس کودک مراجعه کنید. و حتما در طول مدت درمان، از کودک خود حمایت عاطفی و فکری کنید. در ادامه به شما دوره والدین و سبک های فرزندپروری را
معرفی میکنیم.
به ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید:
