شناخت افراد سمی | مهم‌ترین ویژگی‌های افراد سمی

همانطور که افراد سمی زندگی خود را حذف می‌کنید، فضا و انرژی احساسی را برای روابط مثبت و سالم آزاد می‌کنید

(جان مارک گرین)

افراد سمی زندگی ما چه کسانی هستند؟

افراد سمی زندگی ما کسانی هستند که معمولاً الگوهای رفتاری مضر و آسیب‌رسان دارند و ممکن است به طور ناخواسته و مداوم دیگران را تحت فشار قرار دهند. این افراد ابعاد گوناگون زندگی شما از جمله روابط شخصی و خانوادگی تا محیط‌های کاری و اجتماعی را در بر می‌گیرند. شناسایی این افراد و ایجاد حد و مرز مشخص به شما کمک می‌کند تا ضمن حفظ سلامت روانی از پیامدهای منفی و مخرب تعامل با آن‌ها دور بمانید. در این مقاله ضمن آشنایی با اصطلاح افراد سمی از نظر دبی فورد (نویسنده، سخنران و مدرس آمریکایی که کتاب‌های معروفی از جمله نیمه‌تاریک وجود، جدایی معنوی، چرا آدم‌های خوب کارهای بد می‌کنند، پاکسازی آگاهی و … )، با مهم‎‌ترین ویژگی‎‌ها، نحوه‌ی برخورد و قطع ارتباط با افراد سمی نیز می‌پردازیم.

معرفی کتاب نیمه‌ی تاریک وجود

دبی فورد، نویسنده کتاب معروف “نیمه‌تاریک وجود” در آثار خود به تحلیل و توصیف افراد سمی می‌پردازد. او از دید خود عبارت افراد سمی را به کسانی نسبت می‌دهد که توانایی‌های منفی و مخربی داشته و تمایل دارند این توانایی‌ها را برای رسیدن به اهداف شخصی خود به کار بگیرند. این افراد ممکن است با استفاده از تاکتیک‌های فریب، تحریک، یا سوءاستفاده از دیگران، به دست آوردن آرزوها و مقاصد، خود را تسهیل کنند.

داستان این کتاب از زاویه دید یک مرد به نام “جاک” روایت شده که درگیر ماجراهای پیچیده و متنوعی می‌شود. او با مسائل روانی و روابط پیچیده با افرادی چون همسرش، دوستان و آشنایانش مواجه است. در این کتاب افراد سمی به عنوان شخصیت‌هایی نمادین نشان داده شده، که از طریق روابط متقابل با شخصیت اصلی داستان و دیگر شخصیت‌ها، مشکلات و تنش‌هایی را ایجاد می‌کنند. دبی فورد افراد سمی را در یک نظر توازن‌دهنده و روان‌شناسانه می‌بیند که همچنین به توجیه و توصیف عمیقی از رفتارها و موقعیت‌های مختلفی که این افراد در آن‌ها قرار می‌گیرند، می‌پردازد.

تعریف افراد سمی در علم روانشناسی

دقیق‌ترین نظریه از نظر افراد سمی باید با توجه به پژوهش‌های روان‌شناسی و علوم رفتاری بررسی شود. افراد سمی ممکن است از جنبه‌های مختلفی شناخته شوند، از جمله رفتارهای منفی و مخرب، کمال‌گرایی، نقص‌های شخصیتی و … بر اساس پژوهش‌های موجود، برخی از نظریات مهم از نظر افراد سمی عبارتند از:

نظریه شخصیتی: برخی نظریات از نظر شخصیت‌شناسی ادعا می‌کنند که افراد سمی ممکن است دارای ویژگی‌هایی مثل بی‌احترامی، عدم توجه به حقوق دیگران، و عدم همدلی باشند. آن‌ها ممکن است از روش‌های مختلفی برای کسب قدرت و کنترل استفاده کنند.

نظریه روان‌شناختی: نظریات روان‌شناختی معتقدند که افراد سمی ممکن است دارای اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت نارسیسیستی یا اختلال شخصیت آنتی‌اجتماعی باشند. این افراد ممکن است با توجیه و تحلیل دیگران، سوءاستفاده، یا مشکلات روانی دیگر، ارتباط برقرار کنند.

نظریه ارتباطی: از نظر ارتباطی، افراد سمی به عنوان افرادی شناخته می‌شوند که به دنبال قدرت و کنترل در روابط خود هستند. آن‌ها ممکن است از تکنیک‌هایی مانند تحریک، تهدید، یا فریب برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند.

این نظریات و فرضیات مختلف به ما کمک می‌کنند تا بهتر بفهمیم که چگونه افراد سمی عمل می‌کنند و چگونه می‌توانند تأثیرات مخربی بر روابط و جامعه داشته باشند. با این حال، برای دقیق‌ترین نظریه، نیاز به بررسی و تحلیل بیشتر از رفتار و ویژگی‌های افراد سمی و شرایطی که آن‌ها را شکل داده است، وجود دارد.

تعریف افراد و روابط سمی در زندگی

بدیهی است که عبارت “سمی” یک اصطلاح روانشناختی رسمی نیست، بلکه توصیفی است از احساسی که مردم اغلب هنگام برخورد با افراد خاص دارند. عبارت سمی، تعاملاتی را توصیف می‌کند که در آن مرزها اغلب مبهم هستند، جایی که خود افراد و یا رفتارهایشان دشوار، چالش برانگیز، طلبکارانه و ستیزجو به نظر می‌رسد. روابط سمی با مراقبت و حمایت متقابل تقویت نمی‌شود، بلکه اغلب برای برآوردن نیازها و خواسته‌های یک فرد تغییر می‌یابد. اغلب روابط و افراد سمی در زندگی، هر چیزی را که می‌تو‌اند در یک رابطه خوب باشد فاسد کرده و از بین می‌برد.

یک فرد سمی کسی است که رفتارش به زندگی شما انرژی منفی و احساس ناراحتی انتقال می‎‌دهد. بسیاری از اوقات، افرادی که سمی هستند با استرس‌ها و آسیب‌های شخصی نهفته دست و پنجه نرم می‌کنند. آن‌ها رفتارهای سمی خود را به صورت مستقیم نشان داده و معمولاً در اثر گذشت زمان و ایجاد حس صمیمیت در رابطه رفتارهای مخرب و آسیب‌زننده نسبت به دیگران بروز می‌دهند.

ویژگی‌های افراد سمی

افراد سمی دارای خصلت‌های رفتاری مختلفی هستند که ممکن است با یکدیگر ترکیب شوند. در زیر، ویژگی‌های معمول افراد سمی در زندگی را مورد بررسی قرار می‌دهیم که تنها بخشی از طیف گسترده‌ای از آن‌ها بوده و همچنین لازم به ذکر است که همه افرادی که این ویژگی‌ها را دارند، لزوماً افراد سمی نیستند و نیاز به تحلیل دقیق‌تری دارد تا تشخیص داده شود که آیا یک فرد می‌تواند به عنوان یک فرد سمی شناخته شود یا خیر.

کمال‌گرایی

افراد سمی ممکن است به دنبال کنترل کامل و تحکم در محیط و روابط خود، کمال‌گرایی و فرماندهی بر دیگران باشند.

توجه به حقوق دیگران

این افراد ممکن است به صورت مداوم حقوق و نیازهای دیگران را نادیده بگیرند و برای رسیدن به هدف‌های خود، از آن‌ها سوء استفاده کنند.

نقص‌های شخصیتی

افراد سمی ممکن است دارای نقص‌های شخصیتی مانند اختلال شخصیت نارسیسیستی یا اختلال شخصیت آنتی‌اجتماعی باشند. این نقص‌ها ممکن است باعث شود که آن‌ها از روش‌های غیراخلاقی برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند.

توانایی در تأثیرگذاری ذهنی

افراد سمی ممکن است توانایی خوبی در تأثیرگذاری بر ذهن دیگران داشته باشند و با استفاده از سخنرانی‌های اشتباه یا تاکتیک‌های فریب، افراد را متقاعد کنند و برای دستیابی به هدف‌های خود استفاده کنند.

عدم همدلی و توانایی در برقراری روابط سالم

افراد سمی عمدتاً به دنبال روابطی هستند که به نفع خود باشد و ممکن است برای رسیدن به این هدف از روابط سالم و متقابل دوری کنند.

راه‌های شناخت افراد سمی

شناسایی افراد سمی می‌تواند چالش برانگیز باشد، زیرا آن‌ها معمولاً در برقراری روابط مخفیانه و راهبردهای پنهانی مهارت دارند. با این حال، برخی از راه‌های کلی برای شناخت افراد سمی عبارتند از:

مطالعه و آگاهی از ویژگی‌ها و الگوهای رفتاری:

آشنایی با ویژگی‌ها و الگوهای رفتاری افراد سمی می‌تواند به شما کمک کند تا آن‌ها را شناسایی کنید.

توجه به الگوهای رفتاری مخفیانه:

افراد سمی ممکن است در برقراری روابط از الگوهای رفتاری مخفیانه استفاده کنند. توجه به تغییرات ناگهانی در رفتار یا نوع ارتباطات می‌تواند نشانگر وجود مشکلی باشد.

توجه به نقدها و احساسات خود:

شناخت نقدها و احساسات خود نسبت به رابطه‌ها و تعاملات می‌تواند به شما کمک کند تا الگوهای سمی در روابط خود را تشخیص دهید. اگر احساس محدودیت یا عدم رضایت از یک رابطه داشته باشید، احتمالاً نیاز به بررسی وضعیت دارید.

مشاوره:

اگر شما یا کسی که نزدیک به شماست، به شدت تحت تأثیر یک فرد سمی است، مشاوره حرفه‌ای می‌تواند کمک کننده باشد و شما را در جهت مدیریت و رفع اثرات مخرب این نوع روابط یاری دهد.

نحوه‌ی برقراری ارتباط با افراد سمی

برقراری ارتباط با افراد سمی چالش برانگیز و پرخطر است، اما در برخی موارد لازم می‌شود. در اینجا چند راهنمایی برای برقراری ارتباط با افراد سمی آورده شده است:

مراقبت و حفظ حد مرز: هنگام برقراری ارتباط با افراد سمی، حفظ حد مرز و مراقبت از خود بسیار مهم است. اجازه ندهید که آن‌ها به طور ناخواسته وارد زندگی شما شوند و مرزهای شخصیتی و روابطتان را تهدید کنند.

ارزیابی میزان اعتماد: برای برقراری ارتباط با افراد سمی، باید میزان اعتماد خود را به دقت ارزیابی کنید. چرا که ممکن است از شما سوء استفاده کنند.

حفظ رفتار مرزی: هنگام برقراری ارتباط با افراد سمی، بهتر است رفتارهای مرزی را حفظ کنید و از بیان اطلاعات شخصی یا ارتباطات عمیق خودداری کنید.

توانایی در مقابله با تأثیرات منفی: باید به دقت به موقعیت‌هایی که با افراد سمی روبرو می‌شوید، واکنش نشان دهید. آموزش مهارت‌های مقابله می‌تواند به شما کمک کند تا با تأثیرات منفی این افراد مقابله کنید.

بهبود مهارت‌های ارتباطی: بهبود مهارت‌های ارتباطی خود می‌تواند به شما کمک کند تا با افراد سمی بهتر مقابله کنید و به روابط سالم‌تری دست یابید.

تاثیر ارتباط با افراد سمی

تأثیر ارتباط با افراد سمی می‌تواند بسیار گسترده و چندگانه باشد و به شکل‌های مختلفی در زندگی فرد تأثیر بگذارد. به طور کلی، ارتباط با افراد سمی می‌تواند تأثیرات منفی و چالش‌برانگیزی بر روی زندگی شما داشته باشد، بنابراین مهارت‌های مقابله و مدیریت آن‌ها بسیار مهم است که عبارتند از:

کاهش اعتماد به نفس
افزایش استرس و اضطراب
تخریب روابط
تضعیف سلامت روانی
افزایش احساس تنهایی
کاهش کیفیت زندگی
تأثیرات بر رشد و توسعه شخصی

دکتر ویدا فلاح در دوره‌ی ارتباط با افراد سمی ضمن بررسی علمی و دقیق رفتارهای سمی و آسیب‌زننده به شما راه‌ کارهایی در جهت مدیریت ارتباط با افراد سمی آموزش می‌دهند چرا که بسیاری از افراد سمی زندگی ما نقش مهم و پررنگی ایفا می‌کنند و حذف کردن و قطع ارتباط با آن‌ها غیرممکن است به همین منظور یادگیری شیوه‌ی تعامل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

برخی از سرفصل‌های این دوره عبارتند از: