من در مورد تک‌تک اتفاقات خوب و بد زندگیم احساس اضطراب دارم
من همیشه قبل از رفتن به مصاحبه‌ی کاری، شروع ترم جدید دانشگاه، حضور در مهمانی‌ها یا مجالس، پاسخ دادن به سوالات امتحانی احساس اضطراب دارم. وقتی در این موقعیت‌ها قرار می‌گیرم دست و پام سرد میشه، نفسم تنگ میشه و دنیا دورم سرم می‌چرخه. این اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی گاهی آنقدر من تحت‌تاثیر میذاره که نمی‌تونم تصمیمات درستی بگیرم و این مسئله برام ناراحت کننده است.
احساس اضطراب چیست؟
بسیاری از مردم پیش از مواجهه شدن با مشکلات شغلی، قبل از امتحان دادن یا اتخاذ تصمیمات مهم و حساس، عصبی و مضطرب می‌شوند. این نوع از اضطراب که توسط فرد کنترل می‌شود، اضطراب مناسب یا طبیعی در نظر می‌گیرند.
اما اگر اضطراب به صورت ترس و نگرانی بیش از حد، غیرمنطقی و غیرقابل کنترل باشد و در زندگی روزمره شخص اختلال ایجاد کند، نوعی بیماری روحی جدی محسوب می‌شود. افراد مبتلا به اختلالات اضطراب، ترس، نگرانی، اندوه و پریشانی را به طور مداوم تجربه می‌کنند. اما با درمان آن، اکثر افراد می‌توانند این احساسات را مدیریت کرده و به زندگی عادی برگردند.
اضطراب، احساسی طبیعی است که تقریباً همه‌ی ما به شیوه‌های مختلفی آن را تجربه می‌کنیم و علی رغم تصور نادرستی که در باور عموم وجود دارد، گاهی‌اوقات، اندکی اضطراب لازم و ضروری است؛ مثلا داشتن اندکی اضطراب به خاطر آزمونی که پیش‌ِ رو دارید، شما را وادار می‌کند تا با احساس مسئولیت بیشتری درس بخوانید، کمی نگرانی پیش از تصمیم‌های حساس زندگی‌تان، مانند ازدواج و انتخاب شغل، شما را به هوشیاری و تمرکز بیشتری به هنگام تصمیم‌گیری مجهز می‌کند. اما بدیهی است هرچیزی که از حد طبیعی‌‌اش فراتر رود، زیان‌بار و خطرناک خواهد بود.
کارشناسان حوزه بهداشت و سلامت روان اضطراب را چنین تعریف می‌کنند:
“نگرانی در مورد تهدیدی در مورد آینده دور یا نزدیک شما وجود دارد و سلامت جسمی و روانی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.”
برای مثال، فکر کردن به مکالمه‌ای که از آن می‌ترسید، می‌تواند باعث شود شما از چند روز قبل دچار دل‌پیچه یا تنگی نفس و تپش قلب شوید.
انواع احساس اضطراب
اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
اضطراب اجتماعی
آگورافوبیا
اختلال وسواسی جبری (OCD)
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
فوبیاهای خاص
اختلال اضطراب فراگیر
اختلال اضطراب فراگیر (GAD) معمولاً شامل یک احساس مداوم اضطراب یا ترس است که می تواند در زندگی روزمره افراد مبتلا به آن اختلال ایجاد کند. این وضعیت همانند نگرانی‌های متداولی که گهگاه در مورد چیزهای جدید یا تجربه اضطراب به دلیل رویدادهای استرس‌زا زندگی نیست. افرادی که با GAD زندگی می‌کنند، برای ماه‌ها، اگر نه سال‌ها، مداوم احساس اضطراب را تجربه می کنند. افرادی که به نوع از اختلال مبتلا هستند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند.
علائم احساس اضطراب فراگیر یا GAD عبارتند از:
احساس بی‌قراری
خستگی مکرر و بی‌دلیل
عدم تمرکز
اختلالات خواب
مشکلات گوارشی
تعریق زیاد
خشم و پرخاشگری
گرفتگی ماهیچه‌ها و عضلات
اختلال اضطراب اجتماعی
اختلال اضطراب اجتماعی یک ترس شدید و مداوم از زیر نظر قرارگرفتن و قضاوت شدن توسط دیگران است. برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، ترس از موقعیت های اجتماعی ممکن است چنان شدید باشد که به نظر می رسد گاهی از کنترلشان خارج شود. برای گروهی دیگر، این ترس ممکن است مانع خارج شدن از خانه برای رفتن به سرکار، حضور در مدرسه یا انجام کارهای روزمره شود.
علائم اضطراب فراگیر (GAD)
- تجربه‌ی علائم جسمی
- نگرانی در مورد مسائل مهم زندگی و استرس‌های جزئی و روزمره
- نشان دادن رفتارهای مبنی بر گوشه‌گیری
علائم اضطراب خاص(SAD)
- نگرانی از ملاقات با افراد، دیده شدن، اجرا در مقابل دیگران
- نشان دادن رفتارهای مبنی بر گوشه گیری
- تجربه‌ی علائم جسمی
آگورافوبیا
آگورافوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که منشا آن ترس از به دام افتادگی، وحشت، درماندگی و خجالت‌زدگی افراطی می‌باشد. میزان ابتلا به این اختلال روانشناختی در دهه‌های گذشته بسیار افزایش پیدا کرده است. افراد مبتلا به آگورافوبیا هنگامی که در یک موقعیت استرس‌زا قرار می‌گیرند، اغلب علائمی از حملات پانیک مانند تندشدن ضربان قلب، حالت تهوع، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، مشکلات تنفسی و تعریق شدید را نشان می‌دهند. همچنین ممکن است این علائم را قبل از آنکه وارد موقعیت شوند، تجربه نمایند. در برخی موارد، امکان دارد این وضعیت به قدری شدید باشد که فرد از انجام کارهای روزمره‌ای مانند رفتن به بانک یا فروشگاه اجتناب کرده و ترجیح دهد تا اغلب روز را در خانه بماند.
علائم ابتلا به اختلال آگورافوبیا
ترس از سفر با وسایل نقلیه عمومی
بی‌میلی برای ترک کردن خانه
پرهیز از حضور در مراکز خرید
اختلال وسواس جبری یا (OCD)
براساس نظریه‌ی ملی سلامت روان، OCD این‌گونه تعریف می‌شود:
{اختلالی شایع، مزمن و طولانی‌مدت که فرد در آن دچار افکار (وسواس فکری) و رفتار (وسواس عملی) غیرقابل کنترل و مکرر می‌شود و احساس می‌کند که باید چندین‌بار این افکار و رفتار را تکرار کند.}
این وسواس ممکن روی هر چیزی متمرکز شود. در اغلب موارد، وسواس عملی مستقیما به وسواس فکری مربوط است. مثلاً، اگر فرد نسبت به امنیت شخصی که برایش عزیز است وسواس فکری داشته باشد، احساس می‌کند باید هر ده دقیقه یکبار به او پیام بدهد یا تماس بگیرد تا از سلامت او اطمینان حاصل کند.
این مجموعه فعالیت‌های وسواسی تا حدی تکرار می‌شود که زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی فرد را به شیوه‌ای مخرب تحت تاثیر قرار داده و اغلب روزانه حداقل یک ساعت از زمان فرد را به خود اختصاص می‌دهد. اکثر بزرگسالان مبتلا به این اختلال متوجه این مسئله هستند که رفتارهای وسواسی آن‌ها منطقی نیست. این بیماری با تیک‌های رفتاری، اختلال اضطراب و افزایش خطر خودکشی همراه است.
علائم ابتلا به وسواس فکری یا (ocd)
بررسی کردن بیش از حد
ترس از آلودگی
جمع کردن افراطی وسایل
پریشان فکری
تقارن نظم
اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
اختلال استرس پس از سانحه به مجموعه علائمی گفته می‌شود که پس از پشت‌سر گذاشتن یک حادثه تلخ، سنگین یا درماتیک همچون (سوگ، تصادف هولناک، جدایی، خشونت جنسی، مصدومیت شدید و …) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در فرد پدیدار می‌شود و سلامت‌روانی او را تحت الشعاع قرار می‌دهد و به سه بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از:
الف) تجربه کردن رویداد به صورت مستقیم (قرار گرفتن فرد در موقعیت).
ب) تجربه‌ی مشاهده اتفاقاتی که برای یکی از نزدیکان یا افراد غریبه رخ می‌دهد.
ج) تجربه‌ی مکرر برای خود یا دیگران رویدادهای متفاوتی که مدام تکرار می‌شوند مثل اخبار ناگواری که دائماً از رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.
نمونه‌هایی از حوادث دراماتیک
مرگهای دلخراش
سوانح رانندگی
تعارضات فیزیکی یا جنسی
مشکلات شدید سلامتی
جنگ و درگیری
حملات تروریستی
حوادث طبیعی و غیرطبیعی
علائم ابتلا به احساس اضطراب پس از سانحه
براساس آخرین گزارشات منتشر شده در آمریکا بیش از هشت میلیون نفر از اختلال پس از سانحه رنج می‌برند و تحت درمان هستند. در این بین شمار بانوان مبتلا به این بیماری بیشتر از آقایان است به صورتی که از هر ده زن یک نفر و از هر بیست و پنج مرد یک نفر به PTSD مبتلاست. مهم‌ترین روش تشخیص اختلال پس از سانحه انجام‌دادن تست سلامت روان توسط روانشناسان و روانپزشکان است. مهم‌ترین علائم اضطراب پس از سانحه عبارتند از:
افکار مزاحم
تکرار ناخودآگاه خاطرات منفی، افکار ناراحت‌کننده و منفی.
واکنش‌های غیرارادی
تحریک‌پذیری بالا، واکنش‌های ناخودآگاه احساسی، انفجارهای عصبی که بدون اراده صورت می‌گیرد.
اجتناب کردن
خودداری کردن از برقراری روابط ساده و متداول زندگی و میل به انزوا.
علائم (PTSD) در کودکان و نوجوانان
کودکان و نوجوانان به دلیل روحیه‌ی حساسی که دارند و به دلیل نداشتن مهارت کافی در بیان احساساتی که تجربه می‌کنند درصورت قرار گرفتن در شرایط ذکر شده با علائمی همچون شب‌ادراری، لکنت زبان یا از دست دادن توانایی صبحت کردن ،صبحت کردن یا نمایش بازی کردن درباره‌‌ی رویدادهای ترسناک و چسبندگی غیر عادی به والدین یا بزرگسالان دیگر نمود پیدا کند.
فوبیا چیست؟
فوبیا به مجموعه‌ای از ترس‌های شدید، وحشت‌زدگی ناخودآگاه وغیرقابل کنترل گفته می‌شود که به صورت پایدار، طولانی مدت و بیمارگونه به شکل‌های مختلف در افراد وجود دارد. مثل ترس از برخورد با حیوانات، ترس از ارتفاع، فضای بسته و …
اختلال فوبیای خاص یا اختلال هراس
فوبیای خاص (specific phobias) که به آن اختلال هراس ویژه هم گفته می‌شود از مجموعه اختلالات اضطرابی رایج است که درآن فرد به شکل غیرمنطقی، افراطی و غیرمعمول از یک شی یا موقعیت خاص می‌ترسد.
علائم شایع هراس خاص
- تعریق زیاد
- تنگی نفس
- تنش عضلانی
- شدت یافتن ضربان قلب
- افزایش یا کاهش فشارخون
انواع فوبیای خاص
هراس ویژه موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرد اما رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- هراس از حیوانات یا حشرات
- پدیده‌های طبیعی مثل زلزله، سیل، طوفان
- ترس از موقعیت مثل تاریکی، ارتفاع و پله
- هراس از مبتلا شدن به انواع بیماری‌ها (کرونا، سرماخوردگی، سرطان و…)
شناسایی علت احساس اضطراب قدمی مهم در حفظ سلامت روانی و جسمی
همانطور که بیان شد عوامل مختلفی برای ایجاد احساس اضطراب و شدت یافتن آن وجود دارند و شناسایی این عوامل نقش مهمی در حفظ سلامتی جسمی و روانی ما انسان‌ها دارد. آنچه در این مقاله گفته شد تنها به منظور آگاهی بخشی بوده و هرگز جایگزین مناسبی برای درمان نخواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌شود از دوره مدیریت اضطراب – کاهش اضطراب (چگونه اضطراب خود را کم کنیم) نیز استفاده کنید.
منابع
به شبکه‌های اجتماعی ما بپیوندید
