هوش هیجانی – هوش عاطفی

موقعیتی را تصور کنید که در آن بر اثر اتفاقی دچار هیجان یا استرس شده‌اید. مثلا قرار است نتیجه کنکور را اعلام کنند یا قرار است با یک شخصیت مهم دیدار کنید یا خبر نگران‌کننده‌ای را از پشت تلفن بشنوید. می‌توانید تصور کنید که در مقابل این اتفاقات چه واکنشی خواهید داشت؟

صرف نظر از نوع هیجانی که در مواجهه با وقایع به ما دست می‌دهد شیوه‌ی ابراز هیجان ما جنبه‌هایی از وجودمان را برملا می‌کند که شاید در حالت عادی برایمان پذیرفتنی نباشند. گاهی نیاز است که ما در شرایطی از این هیجان بهره ببریم تا فرصتی که پیش رویمان است را بدست بیاوریم. اگر تجربه حضور در یک سمینار یا گردهمایی را داشته‌اید حتما با افرادی مواجه شده‌اید که از ابراز نظرات خود به شیوه‌ای تاثیرگذار و درست، ابایی ندارند و راحت‌تر از سایرین در جمع مورد توجه قرار می‌گیرند. یا بعضی افراد نسبت به دیگران زودتر متوجه مشکلی می‌شوند و برای کمک پیش‌دستی می‌کنند. ممکن است برعکس این هم باشد. شاید شما هم این تجربه را داشته‌اید که بعد از واکنش کنترل‌نشده‌تان نسبت به یک رویداد با خودتان بگویید: «چرا من این کار رو کردم؟» یا «کاش این کار رو می‌کردم.»

هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی (Eq یا EI) شامل شناخت و کنترل عواطف و هیجان‌های خود است.

ما از هوش هیجانی برای شناخت و ابراز عواطف در جهت پاسخگویی و حل مسائل برای داشتن یک زندگی مفید، خلاقانه و سازنده استفاده می‌کنیم.
افزایش هوش هیجانی می‌تواند سبب بهبود و اصلاح فعالیت‌های حرفه‌ای، موقعیت‌های شغلی و کسب مهارت‌های لازم و مطلوب گردد.

برای آنکه کاربرد هوش هیجانی را بهتر برایتان شرح دهیم با یک داستان پیش می‌رویم:

تری دابسون که در دهه ۱۹۵۰ یکی از اولین آمریکایی‌هایی بود که در ژاپن ورزش رزمی آیکیدو را فرا می‌گرفت. یک روز بعدازظهر که او در قطاری در حومه توکیو سوار شده بود و به سوی منزلش می‌رفت، کارگری عظیم‌الجثه، جنگجو و بسیار مست و کثیف سوار قطار شد.

مرد همان‌طور که تلوتلو می‌خورد شروع به ایجاد رعب و وحشت در میان مسافران کرد. با فریاد به دیگران فحش می‌داد، زنی را که کودکی در آغوش داشت هل داد و او را روی زانوان زوج مسنی پرت کرد، آن زن به‌سرعت برخاست و به جمعیت نگران انتهای واگن پیوست.

مرد مست که چندبار دیگر تلوتلو خورد و سعی داشت دیگران را هم هل بدهد (که به دلیل مستی زیاد، چندان موفق نمی‌شد) سرانجام میله آهنی واگن را با غرشی بلند چنگ زد و سعی کرد آن را از جا بکند.

در این میان «تری» که از نظر موقعیت جسمانی پس از هشت ساعت تمرین رزمی روزانه در بهترین حالت قرار داشت، احساس کرد که باید دخالت کند تا مبادا کسی آسیب جدی ببیند. اما سخنان معلمش را به یاد آورد که می‌گفت: «ورزش رزمی آیکیدو هنر آشتی دادن است. کسی که اندیشه جنگیدن در سر دارد ارتباط خود را با جهان قطع کرده است. هرگاه سعی کنی بر افراد مسلط شوی، همان هنگام مغلوب شده‌ای. ما یاد می‌گیریم که چگونه درگیری را حل و فصل کنیم نه اینکه چگونه آن را شروع کنیم.»
در واقع، «تری» از آموزگار خود، این نخستین درس‌ها را فرا گرفته بود که هیچ‌گاه جنگ را شروع نکند و از مهارت‌های رزمی خود فقط برای دفاع استفاده کند. حالا او فرصتی پیدا کرده بود که توانایی‌های خود را در زندگی واقعی به‌کار ببرد. آن هم فرصتی که آشکارا موجه و مشروع بود.

از این رو در حالی که مسافران دیگر بر صندلی‌های خود از ترس بی‌حرکت نشسته بودند، تری به آرامی و با تأمل از جای خود برخاست.

مرد مست با دیدن او غرشی کرد و گفت: «آها، یک خارجی! باید درسی به روش ژاپنی بهت بدهم.» و خود را برای حمله به تری آماده کرد.

اما درست در لحظه‌ای که مرد مست آماده حرکت شد، یک نفر فریادی گوشخراش و شادمانه سر داد: «هی!»

این فریاد، آهنگ شادمانه‌ی صدای کسی را داشت که ناگهان به یک دوست صمیمی برخورد کرده باشد. مرد مست با تعجب روی خود را برگرداند و مرد ژاپنی لاغر و حدودا هفتادساله‌ای را دید که در لباس کیمونو نشسته بود. مرد مسن با رویی گشاده به مرد مست نگاه کرد و با تکان دادن دست و آهنگ ملایم «بیا اینجا» او را به سوی خود فراخواند.

مرد مست با حالتی جنگنده به سوی او رفت و گفت: «برای چی باید با تو حرف بزنم؟» در این لحظه تری آماده بود تا اگر مرد مست کوچکترین حرکت آزاردهنده‌ای انجام دهد او را بر زمین بزند.

مرد مسن پرسید: «چی خورده‌ای؟» چشمان او به کارگر مست دوخته شده بود. مرد مست نعره کشید: «ساکی خورده‌ام، اصلا هم به تو مربوط نیست.»

مرد پیر با آهنگ ملایمی پاسخ داد: «اوه چه خوب، خیلی جالب است. من هم ساکی را خیلی دوست دارم. هر شب من و همسرم (که حدود هفتاد و شش سال دارد) یک شیشه کوچک ساکی آماده می‌کنیم، به باغ می‌رویم و روی یک نیمکت چوبی می‌نشینیم.» سپس او درباره درخت خرمالوی حیاط خلوت منزلشان، زیبایی‌های باغشان و لذت بردن از آشامیدن ساکی در هنگام غروب صحبت کرد.

چهره مرد مست هنگام گوش کردن به سخنان پیرمرد آرام شد، گره مشت‌هایش باز شد. «آره… من هم خرمالو دوست دارم… » او این گفته را با صدایی کشیده ادا کرد.

مرد مسن با آهنگی شادمانه در پاسخ گفت: «بله و مطمئن هستم همسر بسیار خوبی داری..»

کارگر پاسخ داد: «نه، همسر من مرده است!» و شروع کرد به زار زار گریه کردن و حکایت اندوهبار ازدست‌دادن همسرش، خانه‌اش و شغلش را با تأثر بیان کرد و اینکه چقدر از خودش خجالت می‌کشد.

در همان وقت قطار به ایستگاهی رسید که تری باید پیاده می‌شد. هنگام پیاده‌شدن شنید که مرد مسن از مرد مست دعوت کرد که به او ملحق شود و همه چیز را درباره خود برایش تعریف کند و دید که مرد مست روی صندلی ولو شده و سرش را روی زانوی پیرمرد گذاشته.

داستان فوق، برگرفته از کتاب هوش هیجانی دنیل گلمن است.

دنیل گلمن روان‌شناس برجسته‌ای است که «مدل مختلط» از هوش هیجانی را توسعه داده.
مدل مختلط دارای پنج مهارت مهم و کلیدی است:

خودآگاهی
خودگردانی
خودانگیزشی
همدلی
مهارت‌های اجتماعی

هوش هیجانی نقش مهمی روی انگیزه و اشتیاق ما دارد

زمانی که ما درباره انگیزه در هوش هیجانی صحبت می‌کنیم منظور این نیست که با انرژی بیشتر به سر کار بروید، هدف این است که از مهارت‌های خود برای حل مشکلات یا دیدن فرصت‌ها استفاده کنید. به گفته‌ی روان‌شناسان یک بخش مجزا در مغز وجود دارد که هنگام فکر کردن برای رسیدن به هدف‌ها فعال می‌شود. فرقی نمی‌کند که هدف شما پیدا کردن شغل مناسب یا بهبود شغل فعلی، تشکیل خانواده یا هنر باشد. هر کسی در زندگی خود دارای اهداف منحصربه‌فردی است. زمانی که انگیزه‌تان فعال شد، با تمامی واقعیت‌های زندگی آمیخته می‌شود. می‌خواهید تشکیل خانواده بدهید؟ افراد با انگیزه با افراد دارای هدف مشابه ملاقات می‌کنند. می‌خواهید به شغل خود بهبود ببخشید؟ افراد با انگیزه دوره‌های آموزشی مختلفی را به همین منظور می‌گذرانند، فرم استخدام پر می‌کنند یا به دنبال‌ راه‌های دیگری برای ارتقای شغلی هستند.

پس یکی از ابزارهای لازم برای آنکه مسیر درست رسیدن به اهدافتان را پیدا کنید این است که نسبت به هوش هیجانی‌تان آگاه‌تر شوید و کنترل این جنبه را درون خودتان به‌دست بیاورید.

جهت بالا بردن هوش هیجانی می‌توانید این قواعد را رعایت کنید:

• احساسات خود را شناسایی کنید و به شکل متعادلی آن را بیان کنید.
• مسئول احساس خود باشید.
• نیاز به دفاع کردن از خود و نیاز حمله به دیگران را کم کنید.
• به جای فرار از عواطف می‌توانید از خود بپرسید: علت ایجاد این هیجان در من چیست؟
• گوش کردن موثر به این معنا که شنونده‌ی خوبی باشید. بیشتر از آنکه حرف بزنید سعی کنید به حرف دیگران توجه نشان دهید.
• مدیریت احساسات منفی و ناخوشایند را در خودتان تقویت کنید.
•  و از همه مهم‌تر: حس همدلی را در خود ارتقا بدهید.

همه ما خواهان شادی و رسیدن به اهدافمان هستیم. اما اضطراب، عصبانیت، افسردگی و سایر هیجانات ناخوشایند باعث آزردگی خاطر ما می شوند و در سلامتی، روابط و سایر هدفهای زندگی ما اخلال ایجاد می کنند. اگر بخواهید اطلاعات بیشتری کسب کنید می توانید دوره های مرتبط مارا دنبال کنید کافیست برروی لینک های دوره عزت نفس و دوره مدیریت بر باورها براساس رویکرد عقلانی کلیک کنید.

داشتن هوش هیجانی به این معنا است که بتوانید هیجان خود را به‌گونه‌ای مدیریت کنید که باعث تقویت قدرت شخصی شما شود و کیفیت زندگی را برای شما و اطرافیانتان بهتر سازد و به ‌این‌ ترتیب به‌ جای اینکه هیجان ‌های شما علیه تان کار کنند، همسو با اهدافتان عمل نمایند.

داشتن هوش هیجانی چه کمکی به ما می کند؟

• قدرت نفوذ ارتباطی شما بالا برود.
• رضایت فرد از خود و زندگی‌اش هرلحظه بیشتر شود.
• فرد احساس عشق و محبت بیشتری کند.
• به‌راحتی عشق و محبت دیگران را به خود جذب کند.
• از قدرت بیشتری برای مدیریت هیجان در خود و همچنین رابطه با دیگران برخوردار باشد.
• هیجان‌های منفی و نامناسب دیگران را به‌راحتی بپذیرد و با هیجان شدید آن‌ها کنترل نشود.
• از توانایی بالاتری برای حل مشکلات برخوردار باشد.
• در آن‌ها سطوح پایین‌تری از هورمون­های استرس و دیگر نشانه­ های برانگیختگی وجود داشته باشد.
• از قدرت بالاتری برای سازگاری با واقعیت­ ها برخوردار باشد.

هدف از گذراندن دوره هوش هیجانی :

هدف از این دوره این است که اضطراب، افسردگی و عصبانیت خود را کم و اداره کنید و رضایت خاطر شما در زندگی روزمره افزایش یابد. به تبع آن هم در راه رسیدن به اهداف تان موفق تر باشید، از زندگی بیشتر لذت ببرید، روابط خود را بهبود ببخشید و سلامتی تان را بیافزایید.

هیجانات ناخوشایند نه تنها لذت زندگی را کم می کنند بلکه جلوی تحقق اهداف را می گیرند. هیجانات مهار گسیخته در عین حال ما را در معرض مشکلات قلبی و عروقی قرار می دهند. برای مثال عصبانیت می تواند باعث بالا رفتن فشار خون، پاره شدن عروق و سکته شود.

زمانی که دچار احساسات شدید می‌شوید (چه خوشایند و چه ناخوشایند) چگونه رفتار می‌کنید؟

آیا می‌دانید احساسات نمود جسمانی دارند و با تجربه احساسات مختلف، چه اثراتی بر بدن خود می‌گذارید؟

آیا می‌دانید که می‌توانید با شناسایی درست هیجانات دیگران و دادن واکنش‌های مناسب، بر آنها تاثیر گذاشته و رفتارشان را تحت‌تأثیر قرار دهید؟

• با استفاده از این مجموعه آموزشی، شما می‌آموزید که با خودتان و با هیجانات ‌تان رابطه جدیدی پیدا کنید و به‌ شیوه ‌ای سالم و مناسب احساسات‌تان را تجربه و ابراز کنید.
• شما یاد می‌گیرید که جایگاه احساسات در بدن شماست و بر این اساس، با کسب مهارت مدیریت بر هیجانات، می‌توانید بر سلامتی خود را اثر بگذارید.
• با شرکت در دوره هوش هیجانی، شما یاد می‌گیرید که در شرایط سخت و هنگام روبرویی با مشکلات، هیجانات خود را شناسایی کرده و آنها را مدیریت کنید.
• همچنین شما می‌آموزید که با دیگران به شکلی اثرگذار ارتباط برقرار کنید، احساسات دیگران را بدرستی تشخیص دهید و عکس‌العمل‌هایی متناسب به آنها بدهید.
• این دوره شامل حدودا 345 دقیقه آموزش تصویری است.
• دوره های آنلاین ویدیو یا صوت های از پیش ضبط شده هستند و پس از ثبت نام در این دوره ها کل جلسات برای حساب کاربری شما باز می شود و شما می توانید هر زمان که دسترسی به اینترنت داشتید بدون محدودیت زمانی از جلسات این دوره استفاده کنید.

در این دوره یاد می‌گیریم که:

• چرا ابراز هیجان مهم است
• وقتی هیجان‌زده می‌شویم در بدن ما چه اتفاقی می‌افتد
• هیجانات چه پیامی دارند
• ویژگی افراد با هوش هیجانی بالا را تشخیص می‌دهیم
• درباره احساسات مثبت نسبت به خودمان صحبت می‌کنیم
• و با طرح پرسش و پاسخ و ارائه تمرین سعی می‌کنیم ویژگی‌های مثبت هوش هیجانی را در خودمان تقویت کنیم و بیشتر از قبل بر احساساتمان مسلط شویم.
• و …
• تعریف هوش هیجانی، تفاوت هوش شناختی و هوش هیجانی
• انواع هیجانات و شیوه شناخت انواع هیجانات
• شیوه درست استفاده از هیجانات در موقعیت‌های مختلف ارتباطی
• شیوه شناسایی هیجانات در طرف مقابل و انتخاب واکنش‌های درست و موثر در برابر هیجانات شدید اطرافیان
• و …

دوره‌های مرتبط

مدیریت استرس

افزایش عزت نفس

به شبکه‌های اجتماعی ما بپیوندید