یکی از بیماری‌های شایع روحی و روانی وسواس تقارن (Obsession with symmetry) است. وسواس دارای انواع و اقسام گوناگونی مانند: وسواس فکری- عملی، وسواس شستشو، وسواس ذخیره کردن و غیره. در این مقاله شما را با همه چیز درباره وسواس تقارن و علائم آن بیشتر آشنا می‌سازیم.
وسواس چیست؟
وسواس یعنی افکار‌های اجباری ذهنی که باید عملی شود. اگر فرد وسواسی نتواند فکر را به عمل تبدیل کند آرامش خود را از دست می‌دهد و اضطراب تمام وجودش را فرا می‌گیرد. نوع وسواس، میزان و شدت آن در افراد متفاوت است برخی وسواس پاکی و نجسی دارند برخی به شست‌وشو وسواس دارند و عده‌ای هم وسواس تقارن دارند. درگیری‌های فکری وسواسی در اشخاص متفاوت و نوع آن گسترده است.
وسواس تقارن و علائم آن
وسواس تقارن با نام وسواس قرینگی هم شناخته می‌شود. در ظاهر این وسواس به زندگی نظم می‌دهد اما در واقع به روح و شخصیت فرد صدمه می‌زند و هر چیزی که از اعتدال در فرد خارج شود مخرب است. وسواس تقارن معمولا از سنین پایین‌تر شروع می‌شود و فرد را درگیر می‌کند. به دلیل عدم آگاهی خانواده فرد وسواسی با تشویق روبه‌رو می‌شود و برچسب منظم و مرتب بودن به فرد زده می‌شود با گذشت زمان بیماری او پیشرفت می‌کند.و تمام بعدهای زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افرادی که درگیر وسواس تقارن هستند بر روی موقعیت و چینش اشیاه حساس هستند.
اگر در شرایطی قرار بگیرند که ناهماهنگی در اشیاه ببینند ناراحت و پریشان می‌شوند. بدون خواست ارادی به گونه‌ای که مجبور هستند شروع به نظم دادن اشیاه می‌کنند. در زندگی این افراد همه چیز به صورت افراطی منظم و متقارن قرار می‌گیرد. وسواس تقارنیا قرینگی بسنده به نظم دادن به اشیاه نمی‌کند، این افراد زمانی که در حال نوشتن هستن اگر نوشته‌ها زیبا و در امتداد خط قرار نگیرد دچار چالش می‌شوند و برای نوشتن یک جمله ساعت‌ها وقت می‌گذارند. این وسواس وقت و انرژی زیادی از فرد را می‌گیرد. رفته‌رفته این رفتارهای وسواسی اطرافیان و دوستان نزدیک را ناامید و دلزده می‌کند زیرا از رفتارهای غیر‌منطقی فرد خسته می‌شوند.
چه افرادی درگیر وسواس تقارن می‌شوند؟
علت قطعی درمورد اینکه چه افرادی درگیر وسواس تقارن می‌شوند شناخته نشده است اما به نظر می‌رسد وسواس تقارن در مردان شیوع بیشتری دارد همانطور که وسواس شست‌وشو در زنان بیشتر است. سن وسواس تقارن در مردان از کودکی و نوجوانی شروع می‌شود. اما وسواس در زنان بعد از بلوغ و زایمان رخ می‌دهد.
تحقیقات صورت‌گرفته نشان می‌دهد وسواس زمینه ژنتیکی دارد به این صورت که یکی از افراد خانواده به وسواس تقارن یا دیگر وسواس‌های فکری عملی دچار باشد، دیگر اعضای خانواده دچار وسواس می‌شوند. کودکان ما بسیاری از رفتارهای خود را از طریق مشاهد کارهای والدین یاد می‌گیرند و این چنین رفتارهای والدین خود را تقلید می‌کنند. استرس یکی‌دیگر از عوامل ابتلا به وسواس فکری عملی است افرادی که استرس را تجربه می‌کنند احتمال بروز وسواس در آن‌ها بیشتر از سایرین است.
علائم وسواس تقارن
در این بخش برخی از علائم وسواس تقارن (Obsession with symmetry) را بیان می‌کنیم:
- این نوع وسواس اگر در سنین پایین درمان شود دیگر اثرات مخرب بر روی شخصیت فرد به جای نمی‌گذارد. اغلب افرادی که دچار این وسواس هستند خود را ضعیف و ناتوان می‌دانند زیرا این افراد در مقابل افکار خود درمانده هستند.
- اصلی‌ترین حسی که در این افراد بروز می‌کند اضطراب شدید است. در مورد چینش وسایل خانه یا بیرون مضطرب هستند. برای خلاص شدن از اضطراب دست به کارهای غیر عادی می‌زنند.
- در مقابل نامتقارن بودن این افراد واکنش نشان می‌دهند و نمی‌توانند خود را کنترل کنند.
- این افراد برای همه چیز باید تعادل و تقارن را برقرار کنند مثلا بشقاب غذا را با دو دست می‌گیرند به طوری که دست‌هایشان روبه‌رو و متقارن هم باشند تا فشار یکسانی بر بشقاب وارد شود و به نظر خودشان از شکستن بشقاب دارند جلوگیری می‌کنند.
- فرد مبتلا به وسواس تقارن وقت زیادی را صرف کارهای بی‌ارزش می‌کند و این اختیاری نیست کاملا اجباری است شاید ساعت‌ها وقت بگذارد تا کمد لباسش را مرتب کند.
- نگران هستند اگر اشیاء هماهنگ و متقارن قرار نگیرد اتفاق بدی رخ بدهد. همه چیز باید طبق افکار آن‌ها چیده شود.
- افراد مبتلا به وسواس تقارن لباس، کفش، کیف تمام این دسته از وسایل‌ها را بیش از حد مرتب و منظم درون کمد قرار می‌دهند. این افراد مجبور هستند همه چیز را متقارن کنار هم بگذارند.
- از رفتن به مکان‌های که اشکال هندسی نامتقارن و به هم ریخته دارند خودداری می‌کنند.
- انجام مجدد کارها در فرد وسواسی موضوعی رایج است تا زمانی که این افراد احساس خوبی نداشته باشند کارهای خود را مجدد تکرار می‌کنند تا زمانی که به آرامش نرسند به هماهنگی و همسان‌سازی ادامه می‌دهند.
پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: آشنایی با وسواس فکری در دوران بارداری و درمان آن
راه‌های درمان وسواس تقارن
اگر فکر می‌کنید که دچار وسواس تقارن و علائم آن هستید و تاکنون تحت درمان قرار نگرفته‌اید نگران نباشید شاید در اوایل دوره درمان همه چیز سخت باشد اما شما مانند سایرین درمان می‌شوید و به زندگی عادی خود برمی‌گردید به شرطی که اصولی و حساب شده قدم بردارید.
- علائم خود را پیگیری کنید، بهتر است دفترچه یادداشتی تهیه کنید و علائمی که شما را تحت کنترل قرار می‌دهد و چگونه بر روی رفتار شما تاثیر می‌گذارد را یادداشت کنید.
- با فردی که به آن اعتماد دارید و شما را درک می‌کند صحبت کنید. فرد دچار وسواس منزوی می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود بیشتر غرق در افکار خود شود.
- درمان را جدی بگیرید اوایل با سختی‌های روبه‌رو می‌شوید اما به امید بهبود و عادی شدن روند زندگی ادامه دهید از درمانگر متخصص کمک بخواهید.
- گاهی اوقات شدت وسواس تقارن به قدری بالا می‌رود که می‌بایست تجویز دارویی صورت گیرد در صورت تجویز دارو دوره درمان را کامل کنید.
- مدیتیشن در درمان وسواس تقارن کمک کننده است. ذهن آگاه یک تکنیک آرام سازی است و باعث می‌شود شما بر روی افکار وسواسی خود غلبه کنید.
- به گردش بروید، کتاب بخوانید، از فضای مجازی دور باشید، نفس عمیق بکشید، نقاشی بکشید، خواب کافی داشته باشید، از مواد خوراکی کافئین‌دار استفاده نکنید. این‌ها عواملی هستند که باعث می‌شوند اثرات محرک وسواسی در افکار شما را تا حدودی کنترل کنند.
- روشی که به درمان شما کمک می‌کند البته تحت نظر و مراقب پزشک این است که شما باید در محیطی که ناراحت می‌شوید قرار بگیرید و این شرایط را تحمل کنید. در این حالت شما مضطرب می‌شوید عذاب می‌کشید اما در نهایت چه می‌شود، پایان می‌گیرد. شما در می‌یابید احساسات ناراحت کننده بالاخره تمام می‌شوند.
- شما باید احساسات منفی خود را بشناسید و راهکارهای لازم برای تغییر این احساسات از سمت درمانگر ارائه می‌شود با تغییر احساسات منفی و وسواس گونه رفتارهای شما به تعادل می‌رسد این روش به درمان شناختی معروف است.
هدف از ارائه این مقاله بالا بردن سطح دانش و آگاهی شما نسبت به وسواس تقارن و علائم آن بود. در صورت بروز این علائم حتما از درمانگر مشاوره بگیرید.
یک پاسخ
سلام ، من دچار وسواس تقارن نیستم ولی مدلی از وسواس رو دارم و جالب اینکه من در عمل شاید وسواس تمیزی یا متقارن بودن رو نداشته باشم ولی در درون اینکه اینجوری نیستم خودم رو سرزنش می کنم و به نظرم نا کافی، ناموفق ، ورشکست خورده می‌دونم !!! شاید به خاطر برچسب منظم بودن و تشویق کردن واینکه همیشه این آدم ها رو در نظرم مقدس جلوه دادن یا دیدم !!